İşten Çıkarılan İşçinin Hakları 2025 – Güncel Bilgiler
İşten Çıkarılan İşçi Ne Yapmalı?
İşveren tarafından iş akdi haksız olarak feshedilen işçinin çeşitli hakları doğmaktadır. Hukukumuzda, işçi lehine yorum ilkesi benimsenmiş olup, işten çıkarılan işçinin hakları güvence altına alınmıştır.
İşten Çıkarılan İşçinin Hakları Nelerdir?
İşten çıkarılan işçi, işçilik alacakları için dava açabilir veya işe iade davası talebinde bulunabilir.
İşçilik Alacakları:
- Kıdem Tazminatı
- İhbar Tazminatı
- Fazla Mesai Ücreti Alacağı
- Ücret Alacağı
- Yıllık İzin Ücreti
- UBGT (Ulusal Bayram ve Genel Tatil) Alacağı
- AGİ (Asgari Geçim İndirimi) Alacakları
- Hafta Tatili Alacağı
İşe iade davası açabilmek için iş güvencesine tabi olunması gerekmektedir.
Kıdem Tazminatını Nasıl Alırsınız?
İş Güvencesi Nedir? Kimler İş Güvencesine Sahiptir?
Bir işçinin iş güvencesine sahip olabilmesi için aşağıdaki kriterleri karşılaması gerekir:
- Belirsiz süreli iş sözleşmesi olması
- İş yerinde en az 6 ay çalışmış olması
- İşverenin vekili konumunda olmaması
- İş yerinde en az 30 işçi çalışıyor olması
İşe iade talebinde bulunmayan veya iş güvencesine tabi olmayan işçiler, iş mahkemesine başvurarak işçilik alacaklarını talep edebilirler. Ancak, dava açmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorunludur.
İşten Çıkarılan İşçiye Ödenecek Tazminatlar
İşveren tarafından işten çıkarılan işçiye şu alacaklar ödenmelidir:
- Kıdem Tazminatı (İş yerinde en az 1 yıl çalışmış olmak gerekir.)
- İhbar Tazminatı
- Fazla Mesai Alacakları
- Yıllık İzin Ücreti
- Ücret ve AGİ Alacakları
- Hafta Tatili Alacağı
- UBGT Ücretleri
İşçiye ayrıca somut olaya göre farklı tazminatlar da ödenebilir. İş hukuku avukatı ile görüşmek hak kayıplarını önlemek açısından önemlidir.
İşten Çıkarılan İşçi Ne Kadar Tazminat Alır?
İşçinin çalıştığı süreye bağlı olarak tazminat hesaplaması değişmektedir.
1 Yıldan Az Çalışan İşçilerin Hakları
Eğer işçi 1 yılını doldurmadan işten çıkarılmışsa kıdem tazminatı alamaz. Ancak ihbar tazminatı ve diğer işçilik alacaklarını talep edebilir.
1-10 Yıl Arasında Çalışan İşçilerin Tazminat Hesaplaması
Kıdem tazminatı, brüt maaş x çalışma süresi olarak hesaplanır. Örneğin, 5 yıl çalışan bir işçi 5 brüt maaş tutarında kıdem tazminatı alır.
10 Yıldan Fazla Çalışan İşçilerin Hakları
Her yıl için brüt maaşın 3.5 günlük tutarı kadar kıdem tazminatı ödenir. Kesin hesaplamalar bilirkişiler tarafından yapılmaktadır.
İşveren Tarafından İşten Çıkarılan İşçiler Hangi Taleplerde Bulunabilir?
İşveren tarafından iş akdi haksız yere feshedilen işçiler şu alacakları talep edebilir:
- Kıdem Tazminatı
- İhbar Tazminatı
- Yıllık İzin Ücreti
- Kötü Niyet Tazminatı
- Ücret Alacağı
- Fazla Mesai Ücreti
- UBGT Ücreti
- Hafta Tatili Alacakları
İş Davalarında Talep Edilebilecek Konular
İşçinin haksız yere işten çıkarılması halinde açabileceği davalar şunlardır:
1. İşe İade Davası
İşçinin, iş akdinin haksız yere feshedildiğini iddia ettiği ve işe geri dönmek istediği davadır. Tebliğ tarihinden 1 ay içinde açılmalıdır.
2. Hizmet Tespit Davası
İşverenin işçinin SGK primlerini eksik yatırdığı veya hiç yatırmadığı durumlarda açılır.
3. İş Kazası Tazminat Davası
İşçinin iş yerinde yaralanması veya hayatını kaybetmesi durumunda açılır.
4. İşçilik Alacaklarına İlişkin Dava
Feshe bağlı olan ve olmayan işçilik alacaklarının tahsil edilmesi için açılır.
İşten Çıkarılan İşçi Nereye Başvurmalı?
Haksız yere işten çıkarılan işçi, haklarını alamıyorsa iş mahkemesine başvurmalıdır. Ancak, iş mahkemesine gitmeden önce arabuluculuk başvurusu yapılması zorunludur.
İşçilik Alacakları Nasıl Talep Edilir?
İşçilik alacakları feshe bağlı alacaklar ve çalışırken talep edilebilen alacaklar olarak ayrılır.
Feshe Bağlı Alacaklar
- Kıdem Tazminatı
- İhbar Tazminatı
- Yıllık İzin Ücreti
- Kötü Niyet Tazminatı
Çalışırken Hak Kazanılan Alacaklar
- Ücret Alacağı
- Fazla Mesai Ücreti
- UBGT Ücreti
- Hafta Tatili Ücreti
İşten Haksız Yere Çıkarılan İşçi Avukata Ne Zaman Başvurmalı?
İş hukuku davalarında avukat tutmak zorunlu değildir, ancak hak kayıplarını önlemek açısından iş hukuku alanında uzman bir avukata danışmak önemlidir. İşçilik alacakları için 5 yıllık zamanaşımı süresi bulunur. Zamanaşımı süresi dolmadan dava açılması gerekir.
Evlilik Sebebiyle Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?
Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
1. İşten çıkarılan işçi ihbar tazminatı alabilir mi?
Eğer işveren işçiyi haber vermeden işten çıkarmışsa, işçinin ihbar süresine bağlı olarak ihbar tazminatı alma hakkı vardır.
2. Kıdem tazminatı almak için kaç yıl çalışmak gerekir?
En az 1 yıl aynı iş yerinde çalışmış olmak gerekmektedir.
3. İşten çıkarılan işçi hemen işsizlik maaşı alabilir mi?
İşten çıkarılan işçi, gerekli prim gün sayısını doldurduysa işsizlik maaşı için İŞKUR’a başvurabilir.
4. İşçi tazminat davası açmadan önce arabulucuya gitmek zorunda mı?
Evet, işçilik alacakları ve işe iade davaları için öncelikle arabuluculuğa başvurmak zorunludur.
Feshin Süresi ve İşçi Hakları: Yargıtay’dan Önemli Karar
Sigortasız İşçi Çalıştırma Nasıl Şikayet Edilir?
