Vesayet Nedir?, 4271 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda sınırlı sayıda sayılmış bazı kişilerin, kişilik haklarının korunması amacıyla mahkeme kararı ile kısıtlanarak kendilerine “vasi” atanmasını ifade eden hukuki bir kurumdur.
Vesayet ilişkisinin tarafları “kısıtlı” ve “vasi”dir. Velayet altında bulunmayan küçükler ve bazı erginler kısıtlı olabilir.
Türk Medeni Kanunu’nun 404 ila 406.maddeleri uyarınca:
18 yaşını doldurmamış ve velayet altında bulunmayan her çocuk
Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı olanlar
Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı veya kötü yaşam tarzı olanlar
Bir yıldan fazla özgürlüğü bağlayıcı ceza alanlar
Vesayeti Gerektiren Haller Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu uyarınca yapılabilen vasi tayini çeşitli nedenlerle olabilir. Vesayeti gerektiren haller kanunda açıklığa kavuşturulmaktadır.
Bu kapsamda aşağıdaki sebepler vasi tayini için gerekçe olabilir:
Küçüklük sebebi ile vasi atanması,
Akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı nedeni ile vasi atanması,
Kötü yaşam biçimi, alkol ve madde bağımlılığı sebebi ile vasi atanması,
Özgürlüğü kısıtlayıcı ceza sebebi ile vasi atanması,
Kişinin isteği üzerine vasi atanması.
Vasi Olmak için Hangi Şartlar Aranır?
Her ne kadar kanun içinde vasinin görev ve sorumlulukları belirtilmiş olsa da vasinin kim olduğu konusunda herhangi bir tanımlama yapılmamıştır. Kanun uyarınca vasi;
Vesayet makamı tarafından belirli süreler için tayin edilir.
Kanun tarafından öngörülen sınırlar nezdinde, vesayet makamının verdiği tüm talimatlara uygun şekilde davranılır.
Vesayet altındaki küçüklerin ya da kısıtlı olan kişilerin mal varlıkları hakkında menfaatlerinin korunması ve hukuki işlemlerde, kişilerin temsil edilmesi için yükümlü olan kişi olarak tanımlanır.
Vasi tayin edilebilmesi için, kişilerin Sulh Hukuk Mahkemeleri’ne başvuru yapması gerekir. Vesayet davası vasi davası olarak da adlandırılır ve vesayet davasında, ilgili kişilere vasi atanır.
Vesayet Türleri Nelerdir?
Vesayet türleri kamu vesayeti ve özel vesayet olmak üzere ikiye ayrılır.
KAMU VESAYETİ
Kamu vesayeti, vesayet makamı ve denetim makamından oluşan vesayet daireleri tarafından yürütülür. Vesayet makamı, sulh hukuk mahkemesi; denetim makamı, asliye hukuk mahkemesidir.
ÖZEL VESAYET
Vesayet altındaki kişinin menfaatinin haklı gösterdiği, özellikle bir işletmenin, bir ortaklığın veya benzeri işlerin sürdürülmesi gerektiği takdirde vesayet istisnaî olarak bir aileye verilebilir. Bu durumda vesayet makamının yetki, görev ve sorumluluğu kurulacak aile meclisine geçer. Özel vesayet, vesayet altına alınan kişinin fiil ehliyetine sahip iki yakın hısımının veya bir hısımı ile eşinin istemi üzerine denetim makamı tarafından kurulur.
Vasi Tayin Edilemeyenler
Vasi tayin edilemeyenler Türk Medeni Kanunu’nda açıkça belirlenmiştir. Türk Medeni Kanunu 418. Maddesi uyarınca olumsuz sebepleri taşıyan kişiler vasi atanamamaktadır.
Bu sebepler aşağıdaki gibidir:
Kısıtlılar,
Kamu hizmetinden yasaklı kişiler,
Haysiyetsiz yaşam sürenler,
Kendisine vasi atanacak kişi ile menfaatleri önemli ölçüde çakışan bireyler,
Kendisine vasi atanacak kişi ile aralarında düşmanlık bulunanlar,
Vesayet daireleri ve yargıçları.
VASİ NE KADAR SÜREYLE GÖREVLENDİRİLİR?
Vasilik görevine kural olarak 2 yıl için atanılır. Ancak mahkeme gerektiği takdirde her defasında ikişer yıl uzatabilir. mahkeme kararı ile uzatılmadığı takdirde vasilik görevi sona erer. Vasi atanan kişi ikinci uzatmada yani vasilik görevinde 4 yılı dolunca isterse vasilikten kaçınabilir.
GÖREVLİ MAHKEME VE YETKİLİ MAHKEME
Kısıtlama kararı vesayet makamı tarafından verilmektedir. Vesayet makamı vasinin faaliyetlerine atama, gözetme, kontrol, gerektiğinde müdahale şeklinde iştirak eden makamdır. Vesayet makamı, Sulh Hukuk mahkemesidir. O halde, koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanmasında görevli mahkeme, Sulh Hukuk mahkemesidir.
Detaylı hukuki bilgi edinmek için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyiniz.
