Hangi Kararlar İçin İstinaf Kanun Yoluna Başvurulabilir?
Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m.272’ye göre; “İlk derece mahkemelerinden verilen hükümlere karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Ancak, on beş yıl ve daha fazla hapis cezalarına ilişkin hükümler, bölge adliye mahkemesince resen incelenir. Hükümden önce verilip hükme esas teşkil eden veya başkaca kanun yolu öngörülmemiş olan mahkeme kararlarına karşı da hükümle birlikte istinaf yoluna başvurulabilir.”
Bu madde hükmünden de anlaşılacağı üzere ilk derece mahkemeleri tarafından verilen nihai kararlara karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilir. Nihai karar, ilk derece mahkemesinin dosyadan elini çektiği ve kendi açısından yargılamayı sonlandırdığı karardır. Yargılamanın tarafları bu karara karşı istinaf kanun yoluna gidebilirler. Ancak yine madde hükmünde belirtildiği üzere hükme esas teşkil eden başka bir deyişle nihai karara etkisi olan ara kararlar için başka bir kanun yolu öngörülmemiş ise mahkeme tarafından verilen bu ara kararlar da nihai karar ile birlikte istinaf edilebilir.
6100 sayılı HMK’nun 361. maddesi uyarınca kural olarak istinaf yoluna başvurmayan taraf temyiz yoluna başvuramaz. Ancak hukuki yararının bulunması halinde temyiz yoluna başvurabilecektir. Bir başka deyişle, diğer tarafın istinaf başvurusu üzerine İstinaf Mahkemesi tarafından aleyhine hüküm kurulması halinde temyiz yoluna başvurabilecektir (Y12HD-K.2019/17711). Özellikle belirtelim ki, ilk derece mahkemesinin kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu esastan reddine, istinaf başvurusunun usulden reddine ilişkin İstinaf Mahkemesi kararlarına karşı istinaf etmeyen taraf temyiz başvurusu yapamaz.
Temyiz ve Temyiz Süreci Nedir; Temyiz ve Duruşma
İncelenmeler dosya üzerinden yapılır. Ancak, 10 yıl veya daha fazla hapis cezasına ilişkin hükümlerde Yargıtay isterse yine duruş açarak bu işlemleri gerçekleştirebilir. Temyiz talebi bulunması dahilinde ayrıntılı inceleme isteği hükmün temyiz araştırmasını duruşmalı yapabilirler. Sanık tutuksuz yargılanıyorsa avukatı ile bu duruşmalarda yer alabilir. Ancak tutuklu şekilde yargılanma söz konusu olursa temyiz duruşmasında hazır bulunma hakkı olmaz.
HMK Madde 362 Gerekçesi
Maddede dava konusu olayın iki dereceli yargılamadan geçmiş bulunduğu göz önüne alınarak, bölge adliye mahkemesinin bazı kararlarına karşı temyiz yoluna gidilemeyeceği öngörülmüş ve böylece Yargıtayın iş yükünün hafifletilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda miktar sınırlaması onbin (“yirmi beş bin” olarak yasalaşmıştır) Türk Lirası olarak tespit edilmiştir. Öte yandan, genel olarak sulh hukuk mahkemesi kararları da temyiz edilemeyen kararlar olarak kabul edilmiştir. Keza çekişmesiz yargı işlerinde verilen kararlar ve geçici hukuki korumalar hakkında verilen kararlar bakımından da, iki dereceli yargılamanın yeterli güvence teşkil ettiği mülahazasıyla, bu işlerde verilen kararlara karşı temyiz yolu kapatılmıştır. Aynı şekilde, nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalar yönünden de iki dereceli bir yargılamanın yapılmış olması yeterli görülmüş, ancak önemine binaen soybağına ilişkin sonuçlar doğuran davalarda temyiz yoluna gidilebilmesine olanak tanınmıştır.
Sık Sorulan Sorular
Ceza istinaf süresi kaç gün?
Bu sürecin ilk adımı, ilk derece mahkemeleri tarafından verilmiş olan kararlara karşı, tefhim/tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde yapılan istinaf başvurusu ile başlar. Süresi içerisinde yapılmayan başvurular ilk derece mahkemelerince verilen kararın kesinleşmesine sebep olur.
Temyiz Sınırı neye göre belirlenir?
Tespit davalarında, temyiz sınırı tespit davasının öncüsü olduğu eda davasının miktar ve değerine göre belirlenir. Temyiz sınırından fazla bir alacağın tamamının dava edilmiş olması halinde, hükümde asıl istemin kabul edilmeyen bölümü temyiz sınırını geçmeyen tarafın temyiz hakkı yoktur.
Asliye ceza mahkemesi hangi davalara bakıyor?
Bu mahkeme, ceza davalarıyla ilgilenir ve genellikle hırsızlık, yaralama, hakaret gibi suçları kapsar. Ayrıca, trafik suçları gibi belirli cezai konular da Asliye Ceza Mahkemesi’nin yargı yetkisi altındadır. Bu mahkeme, ağır cezalara neden olmayan, genellikle mahkemeye düşen daha düşük düzeyde suçlarla ilgilenir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre; dava konusunun değer veya miktarına bakılmaksızın malvarlığına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir.
Asliye Ceza Mahkemesi dava ne kadar sürer?
Asliye Ceza Mahkemeleri genellikle 10 yıl ve daha az hapis cezası gerektiren suçlarda görev yapmaktadır. Yeni çıkan hedef süre uygulamasına göre ise bu mahkemelerde görülen davaların 300 ile 390 gün içinde sonuçlandırılması için hedef süre konulmuştur.
Asliye ceza mahkemesi ve Ağır ceza mahkemesinin farkı nedir?
10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren dava ve işlere asliye ceza mahkemesi bakmakla görevlidir (5235 Sayılı Kanun md. 12). 10 yıldan fazla hapis cezası gerektiren dava ve işlere de ağır ceza mahkemesi bakmakla görevlidir.
Temyiz masrafı nasıl hesaplanır?
İstinaf veya temyiz başvurusu için ödenmesi gereken nisbi istinaf/temyiz harcı, mahkemece hüküm altına alınan miktar üzerinden nispi karar ve ilam harcı oranı olan “binde 68,31’in dörtte biri oranında” hesaplanan harçtır.
Hangi ceza kararları temyiz edilebilir?
İstinaf mahkemeleri bozma kararı dışında kalan tüm kararları için temyiz başvurusu yapılabilir (CMK md. 286). Ancak, hükmedilen cezanın miktarı dikkate alınarak bazı istinaf mahkemesi kararları aleyhine temyiz kanun yolu kapatılmıştır.
