İnternet Üzerinden Marka İhlali Tespiti Nasıl Yapılır?
İnternet, günümüzde ticari faaliyetlerin önemli bir kısmının gerçekleştiği bir platform haline geldi. Ancak internetin sunduğu fırsatlar, aynı zamanda bazı hukuki sorunları da beraberinde getiriyor.
Marka ihlali, bir markanın sahibi olmayan bir kişi veya kurum tarafından, markanın sahibinin izni olmadan kullanılması veya taklit edilmesi anlamına gelir. Marka ihlali, marka sahibinin haklarını zedeleyebilir, markanın itibarını düşürebilir ve marka sahibinin ticari kazancını azaltabilir.
Marka ihlali, internet üzerinde de sıkça karşılaşılan bir durumdur. Örneğin, bir web sitesi, başka bir markanın logosunu veya ismini kullanarak ziyaretçileri yanıltabilir. Ya da bir e-ticaret sitesi, başka bir markanın ürünlerini sahte olarak satışa sunabilir. Bu gibi durumlarda, marka sahibinin haklarını korumak için marka ihlali tespiti yapması ve gerekli yasal işlemleri başlatması gerekir.
Türk Patent Enstitüsünce tescil edilmiş bir markaya sağlanan koruma kapsamında aşağıdaki fiillerin gerçekleştirilmesi durumunda marka sahibi bunların önlenmesini isteyebilir ve tazminat talebinde bulunabilir.
Marka sahibinin izni olmaksızın tescilli bir markayı Sınai Mülkiyet Kanunu 7. maddede belirtilen şekilde kullanmak
Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı veya markanın ayırt edilemeyecek derecede benzerini kullanmak sureti ile markayı taklit etmek
Marka hakkına tecavüz oluşturan işareti taşıyan ürünleri ticarette kullanmak
Marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek
Bu ihlallerin önlenmesi ve tazminat talebi için ihlale yönelik delillerin mahkemeye sunulması gerekecektir. 1512 sayılı Noterlik Kanunu’na eklenen 198/A maddesi 1 Mart 2016’da yürürlüğe girmiş, sosyal medya ve internet sitelerinde yer alan paylaşımların elektronik ortamda noterler tarafından tespit edilerek yargılama sürecine taşınmasına imkân vermiştir. Bu düzenlemeyle birlikte sosyal medya ve internet sitelerinde yer alan marka ihlalleri noterlikler aracılığıyla elektronik ortamda tespit edilerek hukuki delil niteliği kazanacaktır.
Marka Hakkına Tecavüz Suçu Nedir?
Marka hakkına tecavüz suçu, başkasına ait tescilli bir markanın bir kimse tarafından yetkisiz ve haksız bir şekilde kullanılması ile meydana gelir. Marka hakkına tecavüz suçu, iktibas (aynen taklit) veya iltibas (karıştırma) suretiyle işlenmektedir. Marka hakkına karşı işlenen diğer suçlar gibi marka hakkına tecavüz suçuna ilişkin cezai hükümler de 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 30. maddesinde düzenlenmiştir.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu gereği failin cezalandırılabilmesi için markanın tescilli olması şarttır. Kanun, ceza hukuku açısından sadece tescilli markayı korumaktadır. Tescilli marka sahibi, markasının başkaları tarafından kullanılması, taklit edilmesi vb. fiilleri engellemek üzere şikayetçi olmak suretiyle ceza davası açılmasını sağlayabileceği gibi özel hukuk davaları da açabilir (6769 sk m.7/2).
Marka suçları, internet üzerinden facebook, instagram, twitter vb. sosyal medya hesapları kullanılarak veya çeşitli online alışveriş siteleri üzerinden oldukça yğun bir şekilde işlenmektedir. Savcılık, şikayet başvurusu üzerine derhal açık kaynak araştırması yaparak internet üzerinden işlenen marka suçlarını tespit etmektedir.
Takibi şikayete bağlı olan tüm marka suçları, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunun 30. maddesinde düzenlenmiştir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 30. maddesinde düzenlenen marka hakkına tecavüz suçunun oluşabilmesi için;
1- Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek,
2- Mal üretmek veya hizmet sunmak, satışa arz etmek veya satmak, ithal ya da ihraç etmek, ticari amaçla satın almak, bulundurmak, nakletmek veya depolamak fiillerinden birinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Marka hakkına tecavüz fiili, bir markanın sahibi olmaksızın veyahut marka sahibinin yasal ve usule uygun izni olmaksızın ilgili markanın kullanılması olarak ifade edilebilir (CGK-K.2020/444).
Marka hakkına tecavüz suçu 6769 sayılı yasanın 30/1. maddesinde düzenlenmiştir:
İhlal Halinde Başvurulabilecek Hukuki İmkanlar
Marka hakkı sahibi, tescilli marka hakkına tecavüz hallerinde Fikri Sinai Haklar Hukuk Mahkemesinden mevcut değilse bu mahkemenin görev alanına giren dava ve işlere, asliye hukuk mahkemesinden[13];
1. Fiilin tecavüz olup olmadığının tespitini talep edebilir.
2. Muhtemel tecavüzün önlenmesini talep edebilir.
3. Tecavüz fiillerinin durdurulmasını talep edebilir.
4. Tecavüzün kaldırılması ile maddi ve manevi zararın tazmini talep edebilir.
5. Tecavüz oluşturan veya cezayı gerektiren ürünler ile bunların üretiminde münhasıran kullanılan cihaz, makine gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde el konulmasını talep edebilir. Ayrıca el konulan söz konusu ürün, cihaz ve makineler üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması talep edebilir.
6. Tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle masraflar tecavüz edene ait olmak üzere el konulan ürünler ile cihaz ve makine gibi araçların şekillerinin değiştirilmesi, üzerlerindeki markaların silinmesi veya marka hakkına tecavüzün önlenmesi için kaçınılmaz ise imhasını talep edebilir.
7. Haklı bir sebebin veya menfaatinin bulunması hâlinde, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilan edilmesi veya ilgililere tebliğ edilmesini talep edebilir[14]. İlan hakkı, kararın kesinleşmesinden sonra üç ay içinde talep edilmezse düşecektir.
Ayrıca marka hakkı sahibi dava konusu kullanımın, ülke içinde kendi marka hakkına tecavüz teşkil edecek şekilde gerçekleşmekte olduğunu veya gerçekleşmesi için ciddi ve etkin çalışmalar yapıldığını ispat etmek şartıyla, verilecek hükmün etkinliğini temin etmek üzere, ihtiyati tedbire karar verilmesini mahkemeden talep edebilir.
Sık Sorulan Sorular
Marka hakkı ihlali halinde ne yapılabilir?
Marka ihlali nereye şikayet edilir?
Marka ihlali hangi mahkeme?
Marka hakkının ihlali ihtarname şart mı?
Marka ihlali davası nereye açılır?
Marka ihlali para cezası ne kadardır?
Markamı başkası kullanıyor ne yapmalıyım?
5 yıl aralıksız Kullanılmayan marka hakkı sona erer mi?
Marka hakkı kaç yıl geçerli?
İnternet Üzerinden Marka İhlali Tespiti Nasıl Yapılır?
