Ölüm Karinesi Nedir
Hukukta kişilik tam ve sağ doğum ile başlar, ölüm ise kişiliği sona erdirir. Nitekim TMK’ nın 28. maddesi “Kişilik, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar ve ölümle sona erer.” şeklindedir. Hukuk düzeni, ölüm olayına, hak sahibi olmak ve borç altına girmek konusunda önemli sonuçlar bağladığından ölümün ispatı da önemlidir. Bazı durumlarda bu ispat gerçekten güçlük gösterdiğinden ölümün ispatını kolaylaştırmak için de Türk Medeni Kanunu’nda ölüm karineleri düzenlenmiştir. TMK’nin 31. maddesinde “Bir kimse, ölümüne kesin gözle bakılmayı gerektiren durumlar içinde kaybolursa, cesedi bulunamamış olsa bile gerçekten ölmüş sayılır.” şeklinde ölüm karinesi düzenlenmiştir. Burada dikkat edilmesi gereken husus kesinlik kavramıdır. Kişinin ölüp ölmediğine ilişkin en ufak tereddüt dahil duyulması durumunda ölüm karinesi uygulanamaz. Hayat tecrübeleri ve somut olaya göre kişinin kesin surette öldüğü varsayılabiliyorsa ölüm karinesi uygulanabilir.
Medeni Kanun madde 29 hükümlerine göre birden fazla kişinin hangisinin önce ya da hangisinin sonra öldüğü ispatlanamıyorsa hepsi aynı anda ölmüş sayılacaktır. Fakat bu durumun aksinin ispatlanabilmesi mümkündür. Ölüm karinesi ve birlikte ölüm karinesi aynı şey değildir. Zira Ölüm karinesinde kişi, ölümüne kesin gözüyle bakmayı gerektirecek bir olay sonucunda kaybolup cesedi bulunamasa dahi ölmüş sayılacaktır. Birlikte ölüm karinesinde ise birden fazla kişinin aynı anda ölmesi söz konusudur. Bu durumda ölüm sırası belirlenemezse hepsi aynı anda ölmüş sayılmaktadır. Birlikte ölüm karinesinin en önemli sonucu da ölüm sırası belirlenemeyen kişilerin birbirlerine mirasçı olamayacaklardır. Bu konuda yerleşik uygulama dikkate alındığı zaman mirasçı olabilmek için sağ olunması gerekir bu yüzden aynı anda ölen kişiler birbirlerine mirasçı olamazlar.
Ölüm Karinesi İspat Edilebilir Mi?
Ölüm karinesi, hukuksal niteliği bakımından adi yasal karinedir. Dolayısıyla ölüm karinesinin aksinin ispat edilmesi mümkündür. Ayrıca birlikte ölüm karinesinin de aksinin ispat edilmesi mümkündür.
Ölüm Karinesi İçin Nereye Başvurulur?
Ölümüne kesin gözle bakılacak haller içinde kaybolan ve cesedi de bulunamayan kimselerin eşi, altsoyu ve üstsoyu ile kardeşleri, bunların yokluğu halinde mirasçıları tarafından her hangi bir nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvurmaları gereklidir.
Ölüm Karinesi ve Gaiplik Farkları Nelerdir?
Gaiplik ve ölüm karinesi arasındaki farklar şu şekilde belirtilebilir:
-Gaiplik kararı için “kişinin ölüm tehlikesi içerisinde kaybolması” veya “kendisinden uzun süredir haber alınamaması” aranmıştır. Fakat ölüm karinesi “ölümüne kesin gözüyle bakılmayı gerektiren durumlar içerisinde kaybolma” halinde söz konusu olacaktır. Ölümü kesin değilse de muhtemel olduğunda gaiplik kararı çıkarılacakken kesin gözüyle bakılmayı gerektiren durumlarda karineye başvurulacaktır.
-Gaiplik kararı ile gaibin evliliği sona erdirilmemekte, sona erdirilmesi için evliliğin feshine ihtiyaç duyulmaktadır. Fakat ölüm karinesinde kişilik hakları son bulduğundan dolayı evlilik de kendiliğinden sona ermektedir. Bunun için ayrıca bir fesih işlemine gerek duyulmayacaktır.
– Gaiplik kararı, ölüm tehlikesi içinde kaybolunması halinde 1 yıl sonra veya kendisinden uzun süredir haber alınamaması halinde 5 yıl sonra çıkarılabilecektir. Ölüm karinesinde herhangi bir süre öngörülmemiştir.
-Gaiplik kararında mirasın kesin olarak kazanılması noktasında da birtakım süreler öngörülmüştür. Ölüm tehlikesi içinde kaybolma halinde 5 yıl, uzun süredir haber alınamaması halinde 15 yıl ve her halde gaipliğine karar verilen kimsenin 100 yaşını doldurması ile miras kesin olarak kazanılmış sayılacaktır. Bu süreler içerisinde gaibin geri dönmesi ya da yaşadığı haberinin alınması halinde mirasın iade edilmesi gerekecektir. Fakat ölüm karinesinde bu sürelere yer verilmemiştir.
Sık Sorulan Sorular
Ölüm karinesi ne demek?
Ölüm karinesi için nereye başvurulur?
Deprem gaiplik mi ölüm karinesi mi?
Gaiplik kararı kaç yıl sonra verilir ölüm?
Gaiplik süresi ne kadar?
Ölüm karinesi kararını kim verir?
Gaiplikte miras ne zaman geçer?
Gaiplik kararı ile evlilik sona erer mi?
Ölüm karinesi geçmişe yürür mü?
Ölen kişinin e devleti ne zaman kapanır?
Vefat eden kişinin epikriz raporu nereden alınır?
Ölüm karinesi nedir örnek?