Kamulaştırma Nedir 2025 Güncel
Kamulaştırma, kamu yararı gerekçesiyle devletin, özel mülkiyette bulunan bir taşınmazı sahibinin rızası dışında ancak bedelini peşin ödeyerek alma yetkisidir. Bu işlemin temelinde kamu hizmetlerinin ifası, altyapı projeleri veya kamu ihtiyacına dönük yatırımlar bulunur.
Kamulaştırma Şartları Nelerdir?
Kamulaştırma, keyfi bir işlem olmayıp belirli hukuki şartlara tabidir:
- Yetkili idare tarafından yapılmalıdır.
- Gerçek bir kamu yararı bulunmalıdır.
- Konu mutlaka özel mülkiyete konu bir taşınmaz olmalıdır.
- Bedel peşin ödenmelidir.
- Kamulaştırma usulü yasalara uygun yürütülmelidir.
Kamu Yararlı Kararı Kimler Tarafından Verilir?
Kamu yararı kararı, ancak yetkili kamu kurumları tarafından verilebilir:
- İlgili bakanlıklar
- Belediyeler (belediye encümenleri)
- İl özel idareleri (il daimi encümenleri)
- Köyler (ihtiyar kurulu)
- Yök ve üniversiteler (yönetim kurulları)
- TRT, Atatürk Yüksek Kurumu gibi kamu kurumları
Bakanlık veya Bakanlar Kurulu tarafından verilen kararlar için ayrıca onaya gerek yoktur. Diğer kurum kararları içinse valilik ya da kaymakam onayı şarttır.
Kamulaştırma İşlemi Öncesi Hazırlıklar
- Taşınmazın planlanması: Sınır, yüzölçüm, cins gibi teknik bilgiler belirlenir.
- Mülkiyet tespiti: Malik veya zilyet belirlenir, tapu yoksa nüfus ve vergi kayıtları incelenir.
- Miras durumu: Tapu sahibinin ölü olması halinde mirasçılar belirlenir.
- Vergi beyanı: Taşınmazın vergi değeri ilgili daireden istenir.
Tapuya Kamulaştırma Şerhi Nasıl Konulur?
Hazırlıklar tamamlandıktan sonra idare, tapu müdürlüğüne yazı ile bildirimde bulunarak kamulaştırma şerhini koydurur. Bu şerh, taşınmazda üerinde yapılacak değişiklikleri idareye bildirme zorunluluğu doğurur.
Şerh, sadece kamu yararı kararı alındıktan sonra koyulabilir. Mahkeme karası olmadan fiili el atma sayılmaz.
Şerhin Silinmesi
Kamulaştırma şerhi koyulduktan sonra 6 ay içinde mahkemeye başvurulup dava açılmazsa, tapu müdürlüğü şerhi kendiliğinden silmek zorundadır. Bu süre içinde dava açılmazsa, mal sahibinin talebine gerek kalmadan şerh kaldırılmalıdır.
Kamulaştırmada Satın Alma Usulü Nedir?
Kamulaştırma Kanunu madde 8’e göre, idare öncelikle pazarlıkla satın alma yoluna gitmelidir:
- Kıymet Takdir Komisyonu tahmini bedeli belirler.
- Uzlaşma Komisyonu, malik ile pazarlık yapar.
- Anlaşma sağlanırsa, tapuda ferağ verilir ve bedel ödenir.
Eğer anlaşma olmazsa, idare dava açarak kamulaştırma yapabilir.
Kamulaştırma Amacının Değişmesi Halinde Geri Alma Hakkı
Eğer kamulaştırılan taşınmaz 5 yıl içinde kamu amacına uygun kullanılmazsa, eski sahibi geri alma davası açabilir. Bu durumda kamulaştırma bedelini ve faizini ödeyerek taşınmazı geri alabilir. Geri alma hakkını kullanmak için 1 yıl içinde dava açılması gerekir.
Tapusuz/Kadastro Görmemiş Alanlarda Kamulaştırma
Böyle durumlarda mülki amir, bilirkişiler belirleyerek tapu yerine geçecek tespiti sağlar. Tutanaklar, ihtiyar heyeti ve bilirkişilerle birlikte tutulur.
Maliklerin Uzlaşmaya Davet Edilmesi
Uzlaşma Komisyonu, maliklere resmi tebligat yaparak uzlaşmaya çağırır. Tebligat usulüne uygun yapılmazsa, işlemin yenilenmesi gerekir. Malik ile anlaşma olmazsa, dava şartı olarak kabul edilen uzlaşma yükümlülüğü yerine getirilmiş sayılmaz.
Kamulaştırma Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Kamulaştırma davası, taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülür. Mahkeme, taraf beyanları, bilirkişi raporu ve delillerle birlikte bedeli belirler. Malik ölmüşse mirasçılar tespit edilir. Paylı mülkiyette tüm paydaşlar davaya dahil edilir.
Yabancılara Ait Taşınmazlar Kamulaştırılabilir mi?
Evet. Yabancı uyruklu taşınmaz sahipleri için de aynı yasal usul geçerlidir. Farklı bir prosedür uygulanmaz.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Kamulaştırma bedeli pazarlık ile artar mı?
Evet. Uzlaşma komisyonu ile görüşmelerde bedel, tahmini değerin üzerinde kararlaştırılabilir.
Kamulaştırma süreci boyunca taşınmazı satabilir miyim?
Tapuya kamulaştırma şerhi konulduktan sonra satış yasal olarak mümkün, ancak alıcı durumu bilmek zorundadır.
Kamu yararı kararna itiraz edebilir miyim?
Evet. Karara karşı idare mahkemesinde iptal davası açabilirsiniz.
Kamulaştırma bedelini beğenmezsem ne olur?
Mahkemeye başvurarak yeniden değer tespiti talep edebilirsiniz.
Fiilen el konulan taşınmazım var, ne yapmalıyım?
Fiili el atma nedeniyle tazminat ya da el atmanın önlenmesi davası açabilirsiniz.
Tapusuz arsam kamulaştırılabilir mi?
Evet. Kadastro görmemiş bölgelerde bilirkişi ve muhtarlık tespitiyle kamulaştırma yapılabilir.
Kamulaştırma hangi durumlarda iptal edilebilir?
Usulsüz kamu yararı kararlı, eksik tebligat, geri alma hakkı gibi nedenlerle iptal edilebilir.
Genel Sorulan Sorular
Kamulaştırma Nedir 2025 Güncel
Kamulaştırma bedeli
Tarla kamulaştırma bedeli
Devletleştirme Nedir
Kamulaştırma Kanunu
Belediye kamulaştırma yapabilir mi
Acele kamulastırma Nedir
Kamulaştırma örnekleri
Kamulaştırma bedeli hesaplama
Sonuç
Kamulaştırma, bireylerin mülkiyet hakkını doğrudan etkileyen ciddi bir hukuki işlemdir. Bu nedenle idarenin her aşaması yasalara uygun ve şeffaf şekilde yürütmesi zorunludur. Vatandaşlar da haklarını bilmeli, gerektiği durumda hukuki destek alarak süreci yönetmelidir.
Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Azim Hukuk bürosu olarak , doğru ve güncel bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.
