İş kazası, iş ilişkisi kapsamında meydana gelen bir kaza neticesinde işçinin fiziksel yahut ruhsal olarak zarar görmesi yahut hayatını kaybetmesidir. İşçinin kendisine veya yakınlarına işverenin tazminat ödemesi talebiyle açılan dava türüdür. Buradaki tazminat, maddi olabileceği gibi manevi de olabilir. Aynı şekilde tazminat davaları, işçi yaralandığı için işçi tarafından açılabileceği gibi işçi hayatını kaybettiği için yakınları tarafından da açılabilir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13.maddesine göre;
Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
Bu Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.
Bildirimi Süresi
Bu süre kazanın niteliğine ve yerine göre değişmektedir.
İşçi olarak çalışan, yani eski deyimle SSK’lı iş kazası geçirdiğinde derhal kolluk kuvvetlerine haber vermek ve kazadan sonraki 3 iş günü içinde de SGK’ya bildirimde bulunmak gerekir. Eğer kaza işyeri dışında olmuş ve işveren de sonradan haberdar olmuşsa, kazanın öğrenildiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde SGK’ya bildirimde bulunulması gerekir.
Kara, hava veya deniz araçlarında çalışan işçiler, yurtdışında iken araç içerisinde kaza geçirmeleri halinde; araçların ülkeye döndüğü tarihi takip eden ilk iş gününden itibaren 3 iş günü içinde (Araçlar ülkeye giremezse, kaza geçirenin gümrükten girdiği tarihi takip eden gün süre başlar) Bağkurlunun ya da muhtarların iş kazası geçirmeleri halinde; bunların, bildirimde yapabilecek duruma geldikleri günden sonra kendilerinin 3 iş günü içinde bildirimde bulunmaları gerekir. Ancak bu süre hiçbir şekilde, kazadan itibaren 1 ayı aşamaz. Bunların bildirim yapacak hale gelmeleri demek, kaza sonrası aldıkları raporun sona ermesi demektir.
İspat Şartları Nelerdir?
Tazminat davası bakımından özel olarak başka bir ispat yöntemi bulunmamaktadır. İş kazası nedeniyle tazminat davası her türlü delille ispatı mümkündür.
Ancak iş kazası davalarında göz önüne alınan deliller; iş kazası tespit tutanağı, sağlık raporları, iş kazası alanı veya araç fotoğrafları, epikriz raporları vb. hastane kayıtları, kaza görgü tanıklarının beyanları, işyeri kamera kayıtları, kolluk tutanakları, tanık beyanı, bilirkişi raporu, uzman görüşü raporu, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun olaya ilişkin kayıt ve evrakları, kesinleşmiş mahkeme kararları şeklindedir.
İş Kazası Halinde Yapılması Gereken Nedir?
Yapılması gerekenler şunlardır:
a) Raporu düzenlenerek, tutanağa iki şahit adı yazılarak imzalamaları gerekmektedir,
b) Bağlı bulunan kolluk birimine derhal bildirilmelidir,
c) İş kazası Sosyal Güvenlik Kurumu’na olayın olduğu tarihten sonraki üç işgünü içerisinde bildirilmelidir.
Bu bildirimi müteakip Sosyal Güvenlik Kurumu olayın iş kazası olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceğine dair bir inceleme raporu düzenler. Bu raporda olay ş kazası olarak nitelendirilmiş ise hak sahibi olan kişi iş mahkemesinde dava açabilir. Eğer raporda olay iş kazası olarak nitelendirilmedi ise iş kazasının tespiti davası açılmalı ve bu davada hem SGK hem de işveren davalı olarak gösterilmelidir.
Tespiti Davası
İş kazası meydana geldiğinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmelidir. Eğer bildirilmemişse veya bildirilmesine rağmen Sosyal Güvenlik Kurumu meydana gelen kazayı iş kazası olarak kabul etmemişse iş kazasının tespiti davası açılmalıdır. Tespit davası tazminat davasından bağımsızdır ve tespiti davasının kesinleşmesinden sonra ayrıca bir dava açılarak maddi ve manevi tazminata karar verilebilecektir.
Tespit Davası Açma Süresi
Borçlar Kanunu çerçevesinde sözleşmenin ihlali nedeniyle doğabilecek uyuşmazlıklarda zamanaşımı 10 yıl olarak düzenlenmiştir. Sigortalı işçinin, bu kazaya işverenin kusurlu olarak sebep olduğu tespit edilirse, sözleşmeye aykırılıktan bahsedilecektir. İşçinin tazminat davasında zamanaşımı süresi, işçinin işveren tarafından sözleşmeye aykırı davranması nedeniyle zarara uğraması nedeniyle 10 yıllık süreye tabi olacaktır.
Dava Ne Kadar Sürer ?
Davanın ne kadar süreceğini, tanıkların dinlenmesi, keşfin yapılması, kurumlardan gelecek belgelerin toplanması ve bilirkişi raporunun hazırlanması gibi hususlar belirler. Her bir delilin zamanında toplanması sürecin uzamaması adına önemlidir. Bir iş kazası tazminat davasının yaklaşık 2 yıl sürdüğünü söyleyebiliriz. Eğer tespiti davası açılmışsa bu dava bekletici mesele yapılır.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği Nedir?
Geçici iş göremezlik ödeneği, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işinde geçici bir süre çalışamayacağı doktor raporuyla saptanan sigortalı işçiye çalışamadığı günler için Kurum tarafından yapılan parasal yardımdır. Bu ödeneğin bağlanması için işçinin belirli sürelerle prim ödemiş olması şart değildir. İşe yeni giren işçi dahi kaza ya da meslek hastalığı halinde geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanabilmektedir. Geçici iş göremezlik ödeneği kaza tarihi, meslek hastalığında ise doktorun geçici olarak çalışamamaya ilişkin raporun düzenlendiği tarihte istenebilmektedir.
Davalarında Yetkili Mahkeme
İş kazalarına bakmakla yetkili iş mahkemeleri şu şekilde belirlenir (7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu m.6): genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir. Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
Detaylı hukuki bilgi edinmek için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyiniz.
