Yürütmenin Durdurulması Şartları Ve İtiraz
Yürütmenin Durdurulması Nedir?
Yürütmenin durdurulması; hukuka aykırılık iddiası ile iptal davasına konu olan bir idari işlem hakkında yetkili yargı yerinin dava konusu idari işlemi geçici olarak durdurmasıdır. Yürütmenin durdurulması kararı, açılan idari davada, idari işlemin hukuka uygunluk karinesini askıya alarak, uygulamasını en geç dava sonuçlanıncaya kadar erteleyen idare hukukuna özgü bir yargı kararıdır. Özel hukuk davalarında verilen ihtiyati tedbir kararına benzemektedir.
İdari işlemler, hukuka uygunluk karinesinden yararlanır. Yani idare tarafından alınan bir karar veya yapılan işlem, idare mahkemesi tarafından iptal edilinceye kadar, hukuka uygun olduğu kabul edilir ve uygulanmasına devam edilir. Tarafların idari işleme karşı itiraz etmesi ve ona karşı dava açması, dava konusu işlemin yürütülmesini kendiliğinden durdurmaz. Bu hüküm İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesinde açıkça şu şekilde düzenlenmiştir: “Danıştay’da veya idari mahkemelerde dava açılması dava edilen idari işlemin yürütülmesini durdurmaz.” Ancak, yargı yerleri ilerde idari işlemin hukuka aykırı olduğunu saptayıp işlemi iptal ederlerse, bu iptal kararının geriye yürümesi, yani işlem hiç yapılmamış gibi bir sonucun ortaya çıkması gerekir.
Yürütmenin Durdurulması Kararı Şartları
Danıştay, vergi veya idare mahkemesinde dava açılması dava edilen idari işlemin yürütülmesini durdurmaz (İYUK m.27). İdari işlemler, hukuka uygunluk karinesinden yararlandığından kendiliğinden “icrailik” niteliğine sahiptir. Yani, idarenin yaptığı bir idari işlemin kural olarak hukuka uygun olduğu varsayılır. Hukuka uygun kabul edilen bu idari işlemin de hukuka aykırılığı mahkeme kararıyla tespit edilene kadar uygulanmasına devam edilir. Bu nedenle, Danıştay veya idari mahkemelere açılan bir iptal davasında mahkemelere idari işlemin yürütmesinin durdurulması kararı verme yetkisi tanınmıştır (İYUK 27/2). Mahkemeler yürütmenin durdurulması kararı verinceye kadar idare tarafından idari işlemin icrasına (yürütülmesine) devam edilebilir. Mahkemeler yürütmenin durdurulması kararı verdiğinde idari işlemin icrası askıya alınır, davanın esası hakkında karar verilinceye kadar icrası ertelenmiş olur.
Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için mutlaka davacının mahkemeden yürütmenin durdurulması talebinde bulunması gerekir. Yürütmenin durdurulması kararı (YD Kararı) verilen dava dosyaları öncelikle incelenir ve karara bağlanır.
Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için kanunun aradığı şu şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir (İdari Yargılama Usulü Kanunu m.27):
Davacının yürütmenin durdurulması talebinde bulunması gerekir.
İdari işlemin uygulanması halinde giderilmesi güç veya olanaksız zararlar doğmalıdır.
İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması gerekir.
Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için davalı idarenin savunması alınmalı veya savunma süresi geçmelidir.
Mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verebilmek için teminat gösterilmesi şartını arayabilir.
Yürütmeyi Durdurmanın Koşulları Nelerdir?
İdari yargılamada yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için şu şartların gerçekleşmiş olması gerekir:
İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararlar doğmalıdır.
İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması gerekir.
Yürütmeyi durdurma kararı verilmesinin davacı tarafından istenmesi gerekir.
Davalı idarenin savunmasının alınması gerekir veya savunma süresinin geçmesi gerekir. Ancak uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemler hakkında yürütmeyi durdurma kararı idarenin savunması alınmadan verilebilir. Ancak kamu görevlileri hakkında tesis edilen arama, naklen atama, görev ve unvan değişikliği, geçici veya sürekli görevlendirmelere ilişkin idari işlemler, uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerden sayılmaz.
Yürütmenin durdurulması kararı teminat karşılığında verilir. Ancak durumun gereklerine göre teminat aranmayadabilir.
Olağanüstü hallerde, kanunla yürütmenin durdurulması kararı verilmesi sınırlanabilir (AY m.125/6).
Yürütmenin Durdurulması Kararına Nasıl İtiraz Edilir?
Yürütmenin durdurulması kararına karşı itiraz yerleri, yürütmeyi durdurma kararını veren yargı yerine göre değişmektedir:
Danıştay dava dairelerince verilenlere, konusuna göre, ya idari, ya da Vergi Dava Daireleri Kuruluna;
Bölge idare mahkemelerince verilenlere karşı, en yakın bölge idare mahkemesine;
İdare ve vergi mahkemelerince, kurul, ya da tek yargıçla verilenlere karşı, bölge idare mahkemesine;
Çalışmaya ara vermesi süresi içinde ise, idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlara karşı, en yakın nöbetçi mahkemeye veya kararı veren hakimin katılmadığı nöbetçi mahkemeye itiraz edilebilir.
İtiraz süresi 7 gündür. Bu süre, yürütmenin durdurulması istemi hakkında verilen kararın tebliğ edildiği günü izleyen günden itibaren işlemeye başlar. İtiraz yoluna bir kez başvurulabilir. İtiraz yerinin aldığı karar kesindir (İYUK M.27/6).
Yürütmeyi Durdurma Kararı Verilince Ne Olur?
YD kararı iptal kararıyla aynı sonuçları doğurur. Yani dava sonunda verilen iptal kararı nasıl en geç 30 gün içinde uygulanmak ve haksız işlem davalı idare tarafından ortadan kaldırılmak zorundaysa aynı şekilde Yürütmeyi Durdurma Kabul Kararı da en geç 30 gün içinde idare tarafından uygulanarak hukuksuz işlem ortadan kaldırılmak zorundadır. Ancak İptal kararı nihai bir karar iken Yürütmeyi Durdurma Kararı ara karardır.
Örnek verecek olursak güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanması sebebiyle idare tarafından atama kararı iptal edilen aday memurun ataması 30 gün içerisinde yapılarak göreve başlatılması gerekmektedir. Belediye encümeni tarafından verilen yıkım kararı hakkında verilen YD kararı ile davaya konu bina yıkılmayacaktır. Davalı idarenin yetkilileri 30 gün içerisinde Yürütmeyi Durdurma Kararının gereklerini yerine getirmedikleri takdirde Türk Ceza Kanunu bağlamında açıkça suç işlemiş olacaktırlar.
Sık Sorulan Sorular
Yürütmenin durdurulması talebinin ön koşulları nelerdir?
Yürütmenin durdurulması kararına itiraz edilebilir mi?
Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için hangi şartların gerçekleşmesi yeterlidir?
Sonradan yürütmeyi durdurma istenebilir mi?
Yürütmenin DURDURULMASI Ne Demek
Yürütmenin DURDURULMASI itiraz süresi
Yürütmeyi DURDURMA kararı kaç gün içinde uygulanır
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI Kararına İtiraz Dilekçe
2. kez yürütmeyi durdurma talebi
Yürütmeyi DURDURMA kararı nasıl uygulanır
