Tenkis davası, saklı payı tecavüze uğrayan mirasçıların saklı paylarının iade edilmesi maksadıyla açtığı dava türüdür. Tenkis talebi ölenin miras sözleşmesi yahut vasiyetname ile yaptığı bağışlamalar için ileri sürülebileceği gibi kanunda sayılan durumlarda ölmeden önce yaptığı bazı bağışlamaların da iadesi istenebilir. Tenkis davası yalnızca mirasbırakanın ölümü halinde açılabilen bir dava olup, mirasbırakanın sağ olması halinde bu dava açılamayacaktır.
Tenkis Davası Açabilmek için Sağlanması Gereken Şartlar
Tenkis davasının açılabilmesi için:
Saklı paylı mirasçıların, mirastan kalan haklarını kazanamamış olması ve
Miras bırakanın sağlararası ya da ölüme bağlı tasarrufu ile tasarruf sınırını aşmış olması gerekir.
Murisin (miras bırakanın) tasarruf sınırını aşması hakkında mirasçıların dava açabilmesi için miras bırakanın tasarruf yaptığı zaman içerisinde mirasçı olması gerekmektedir.
Tenkis Davasında Deliller
Tenkis davasında; saklı pay kurallarını etkisiz kılma amacı, tanık ve yemin de dahil olmak üzere, her türlü delille ispatlanabilir.
Yargıtay, miras bırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılma amacıyla hareket edip etmediğini belirlemek için bazı kriterler dikkate almaktadır. Bu kriterler şu şekildedir;
– Miras bırakan tarafından malvarlığının tamamının veya büyük bir bölümünün elden çıkarılması,
– Taşınmazların, değerinin çok altında satılması,
– Karma bağışlama yapılması, yani alınan ivaz ile malın değeri arasında büyük bir farkın bulunması,
– Bağışlamanın, görünüşteki muvazaalı satış ya da ölünceye kadar bakma sözleşmesinin arkasına gizlenmesi,
– Kız çocuklarından mal kaçırılarak erkek çocuklarına verilmesi,
Tenkis Davası Açma Süresi
Tenkis davası, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m.571’de hak düşürücü süreye tabi kılınmıştır. Buna göre; “Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer.
Tenkis Davasında Zamanaşımı
Miras için açılan tenkis davasında zamanaşımı süresi on yıl olarak belirlenmiştir. Mevcut süre dolduktan sonra kişinin defi usulüyle isteklerini bildirmesi mümkündür. Bu yöntem, tendik davasını açması gereken zamanda açmayan şahıslar tarafından uygulanılması gerekir.
Tenkis Davası Kime Karşı Açılır
Tenkis davasında davalılar; miras bırakanın tasarruf oranını aşarak saklı paylara tecavüz ederek ve kanunen tenkise tabi tutulan kazandırmaların yapıldığı kişilerdir. Bunlar üçüncü kişiler veya mirasçılar olabilir. Kazandırma yapılan kişinin ölmüş olması durumunda mirasçıları davalı olacaktır. Kazandırma birden fazla ve farklı kişilere yapılmış ise birden fazla kişi davalı olacaktır. Mirasçı bunların tümünü dava etme hakkına sahip ise de buna mecbur değildir. Ancak bunun sonuçlarına katlanmak zorunda kalacaktır. Çünkü tenkiste sıra kuralları aleyhe sonuçlar doğurabilir.
Tenkis Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Tenkis davasının açılabileceği görevli mahkemeler Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Tenkis davasında yetkili mahkeme ise murisin yani miras bırakanın ölmeden önceki son yerleşim yeri mahkemesidir.
Tenkis Davası Ne Şekilde Sonuçlanabilir?
Tenkis davasının kabulüne karar verilmesi halinde;
*Yapılan kazandırma ve tasarruflar geriye doğru indirime gidilir ve saklı pay sahiplerinin yasal paylarına kavuşmaları sağlanır.
*Tenkis işlemi kabule göre saklı paylar tamamlanıncaya kadar en yeni tarihlisinden en eski tarihisine kadar mirasbırakanın geriye doğru tasarrufları ve sağlar arası kazandırmaları tenkise tabi tutularak yapılır.
* Kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan kandırma ve tasarruflar ise en son tenkise tabi tutulur.
Detaylı hukuki bilgi edinmek için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyiniz.
