Müşteki Nedir?
Müşteki, diğer bir ifadeyle şikâyetçi anlamına gelmekte olup; suç eyleminden zarar gören ve suç fiili neticesinde mağdur olan kişidir. Müşteki kavramı ceza hukukunda sıklıkla kullanılan bir terim olarak karşımıza çıkmaktadır. Hukuk sistemi içinde müştekinin ifadesi, suçun aydınlatılmasında kritik bir öneme sahiptir. Müşteki, soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde çeşitli haklara sahiptir. Hukuk sistemi, müştekinin haklarını koruyarak adil bir yargılama sürecinin temelini atar. Müşteki, şikâyet hakkını belli bir süre içerisinde kullanmalıdır. Aksi takdirde bu hakkın zamanaşımına uğrama ihtimali söz konusu olabilir.
Müştekinin Hakları Nelerdir?
Müşteki, suçtan zarar gören ya da mağdur olan kişi olarak bazı hakları kullanmak salahiyetini haizdir. Buan göre;
* Kanunda belirlenen şikayet süresi içerisinde şikayette bulunabilir ve soruşturma başlatılmasını yetkili adli mercilerden talep edebil
* CMK Md. 158 kapsamında başvurusunu adli makamlara, kolluk birimlerine ve mülki makamlara yapmak hakkına da sahiptir.
* Şikayet hakkı, bu hakka sahip olan her kişi bakımından ayrı ayrı hukuki geçerlilik taşır.
* Yargılamaya “katılan” olarak iştirak edebilir ve bu kapsamda istinaf ve temyiz aşamalarında kanun yoluna başvurabilir.
* Suçtan zarar gören ve mağdur olan kişi olarak suça ilişkin kesin kararla birlikte tazminat istemli hukuk davasını davacı olarak açabilir ve takip yapabilir.
* Müşteki, suçun bir sonucu olarak kendisinin korunması ve gerekli koruyucu ve önleyici tedbirlerin alınmasını kamu makamlarından talep edebilir.
Müştekinin Şikayetini Geri Alması
Mahkeme kararı kesinleşene kadar, kişinin önceden yaptığı şikâyetten vazgeçmesi mümkündür. Ancak şikâyetten vazgeçme, yalnızca bir defa kullanılabilen bir haktır. Bir kere şikâyetten vazgeçildiğinde, aynı fiilden dolayı tekrar şikâyetçi olmak mümkün değildir. Kişinin söz konusu fiili kabul ettiği, affettiği varsayılır ve dönüşü yoktur.
Şikâyetin dava şartı olduğu suçlarda şikâyetin geri çekilmesinin yargılamayı durduracağını, dava açıldıysa düşeceğini açıklamıştık. Ancak eğer sanık, şikâyetten vazgeçmeyi kabul etmediğini ifade ederse, yargılama devam edecektir. Kişinin üzerinde şüphe kalmamasını, bir diğer deyişle aklanmayı isteme hakkı bulunmaktadır. Bu nedenle şikâyetten vazgeçme, ancak vazgeçmeyi kabul eden sanık yönünden sonuç doğurur.
Ceza davasında müşteki ceza alır mı?
Müşteki olarak nitelendirilen kişiler, genellikle suçtan zarar görenler veya Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak tanımlanan eylemlere maruz kalan kişilerdir. Ancak, müştekiler hukuki olarak ceza alamazlar çünkü müşteki sıfatı, sadece suçun mağduru veya zarar göreni temsil eder.
Mağdur ve müşteki farkı nedir?
Mağdur suçtan veya haksız eylemden doğrudan doğruya zarar gören taraftır. Müşteki ise bir suçtan zarar gören veya mağdur olan ve bu sebeple Cumhuriyet Savcılığına veya ilgili kuruma başvurarak şikâyet hakkını kullanan kişidir. Müşteki aynı zamanda mağdur olmak zorunda değildir.
Müşteki vekilleri ne demek?
Müşteki, soruşturma ve/veya kovuşturma aşamasında kendisinin bir vekil ile temsil edilmesini ve vekili tarafından davanın takip edilmesini isteyebilir. Bu bakımdan müşteki vekili, suçtan zarar gören veya suçun mağduru olan kişinin avukatıdır.
Ceza davasında müşteki nerede durur?
Söz konusu bir ceza davası ise sanık hakimin karşısında yer alırken, müşteki/mağdur hakimin sağ tarafında, sanık vekili ise hakimin solunda bulunur. Diğer bir deyişle yüzünüz hakime dönükken sol tarafınız davacı ve vekilinin sağ tarafınız ise davalı ve vekilinin bulunması gereken yerdir.
Müşteki mahkemede ifade vermek zorunda mı?
Müşteki, kamu davası açıldıktan sonra duruşmaya gitmek ve beyanlarını mahkemeye bildirmekle yükümlüdür. Maddi olayın aydınlatılması açısından müştekinin mahkeme huzurundaki ifadesi büyük önem arz eder.
Mahkemede müşteki ne yapar?
Müşteki sıfatı, ceza davasında her işlemi yapmak için yeterli değildir. Ancak müştekinin katıldığı, ifadesinin alındığı duruşmada; hâkim tarafından kendisine, davaya katılma hakkı bulunduğu açıklanır. Davaya katılan sıfatıyla dâhil olmak, kişinin davada etkin rol oynamasını sağlar.
Mağdur davaya katılmak zorunda mı?
Bu itibarla mağdur veya suçtan zarar gören kişi kamu davasına katılmak istemeyebileceği gibi, daha sonra bu hakkını kullanmaktan da vazgeçebilecektir. Nitekim CMK’nın 243. maddesinde katılanın vazgeçmesi hâlinde, katılmanın hükümsüz kalacağı hususu düzenleme altına alınmıştır.
Müşteki hakkında yakalama çıkar mı?
Evet, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 44. Ve 146. Maddesine göre müşteki hakkında zorla getirme kararı verilebilir. Bu hususta da tanıklar için uygulanan kurallar aynen müştekiler için de geçerlidir.
