Müsadere Nedir?
Müsadere, işlenen bir suç ile ilgili belirli bazı eşya veya kazançların mülkiyetinin devlete aktarılması olarak tanımlanabilir. Ceza hukukunda suç işleyen kişinin tüm malvarlığının devlete geçirilmesi anlamında “genel müsadere” yasaktır (Anayasa md. 38). TCK da genel müsadere sistemini değil, özel müsadere sistemini benimsemiştir. Yani, müsadere için önkoşul malvarlığı değerinin suç ile bir ilgisinin olmasıdır. İşlenen suç ile ilgisi olmayan eşya, kazanç, para gibi malvarlığı değerleri müsadere edilemez.
Müsadere kurumu TCK’nın 54 ve 55. Maddelerinde düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeler şu şekildedir. Müsadere kavramı “eşya müsaderesi” ve “kazanç müsaderesi” olmak üzere iki farklı şekilde ele alınmıştır.
Madde 54: “– (1) İyiniyetli üçüncü kişilere ait olmamak koşuluyla, kasıtlı bir suçun işlenmesinde kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suçtan meydana gelen eşyanın müsaderesine hükmolunur. Suçun işlenmesinde kullanılmak üzere hazırlanan eşya, kamu güvenliği, kamu sağlığı veya genel ahlak açısından tehlikeli olması durumunda müsadere edilir. Eşyanın üzerinde iyiniyetli üçüncü kişiler lehine tesis edilmiş sınırlı ayni hakkın bulunması hâlinde müsadere kararı, bu hak saklı kalmak şartıyla verilir.
(2) Birinci fıkra kapsamına giren eşyanın, ortadan kaldırılması, elden çıkarılması, tüketilmesi veya müsaderesinin başka bir surette imkansız kılınması halinde; bu eşyanın değeri kadar para tutarının müsaderesine karar verilir.
(3) Suçta kullanılan eşyanın müsadere edilmesinin işlenen suça nazaran daha ağır sonuçlar doğuracağı ve bu nedenle hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığında, müsaderesine hükmedilmeyebilir.
(4) Üretimi, bulundurulması, kullanılması, taşınması, alım ve satımı suç oluşturan eşya, müsadere edilir.
(5) Bir şeyin sadece bazı kısımlarının müsaderesi gerektiğinde, tümüne zarar verilmeksizin bu kısmı ayırmak olanaklı ise, sadece bu kısmın müsaderesine karar verilir.
(6) Birden fazla kişinin paydaş olduğu eşya ile ilgili olarak, sadece suça iştirak eden kişinin payının müsaderesine hükmolunur.”
Madde 55: “(1) Suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesi için sağlanan maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsaderesine karar verilir. Bu fıkra hükmüne göre müsadere kararı verilebilmesi için maddi menfaatin suçun mağduruna iade edilememesi gerekir.
(2) Müsadere konusu eşya veya maddi menfaatlere elkonulamadığı veya bunların merciine teslim edilmediği hallerde, bunların karşılığını oluşturan değerlerin müsaderesine hükmedilir.
(3) Bu madde kapsamına giren eşyanın müsadere edilebilmesi için, eşyayı sonradan iktisap eden kişinin 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun iyiniyetin korunmasına ilişkin hükümlerinden yararlanamıyor olması gerekir.”
Müsadere Sistemi Nedir?
Müsadere sistemi, halen ceza yargılamasında uygulanan bir usuldür. Bu usul ile suça konu olan, suçtan elde edilen ve suçta kullanılan her türlü eşya hakkında işlem yapılmasına imkan sağlanmıştır. Böylece anılan nitelikteki eşya hakkında TCK’da düzenlenen müsadere işlemlerinin CMK’da belirlenen usule göre uygulanması söz konusu olmaktadır.
Osmanlı döneminde yaygın olan müsadere, Tanzimat Refomlarıyla anayasal güvence alına alınmış ve yasal olarak düzenlenmiştir. Daha önce kişiye bağlı bir işlem olan müsadere modern devlet uygulamasında ve hukuk devletinde ancak kasten işlenen suçlarda ve belirli koşullarda uygulanabilen cezai nitelikteki bir tedbirdir. Müsaderenin amaç ve işlevleri hemen hemen bütün hukuk sistemlerinde aynıdır.
Müsaderenin Hukuki Niteliği Nedir?
Müsaderenin hukuki niteliği bakımından doktrinde bir görüş birliği bulunmamaktadır. Müsaderenin bir ceza mı yoksa güvenlik tedbiri mi olduğu konusunda öğretide tartışma yaşanmaktadır.
Müsadere 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun güvenlik tedbirleri başlıklı ikinci bölümünde düzenlenmiştir. Müsaderenin güvenlik tedbirleri başlığı altında düzenlenmiş olması göz önünde bulundurulduğu takdirde müsaderenin bir güvenlik tedbiri olarak nitelendirilmesi gerektiği anlaşılacaktır.
Yukarıda da belirtildiği gibi müsadere çeşitleri ikiye ayrılmaktadır. Müsadere, ister kazanç ister eşya müsaderesi olsun, hukuki niteliği bakımından güvenlik tedbiri olarak kabul edilmiştir.
Müsadere Kararının İnfazı
Kararın infazı için mahkeme kararının kesinleşmesi gerekmektedir. Duruşma yapılarak veya evrak üzerinden inceleme ile verilen karara karşı itiraz ve istinaf kanun yoluna süresi içinde başvurulmaması halinde karar kesinleşir. Mahkemece müsadere kararı verilmesinden sonra kararın infaz edilmesi idari nitelikte bir işlemdir. Söz konusu mahkeme kararı ile kendiliğinden eşya – kazancın devletin mülkiyetine geçmesi söz konusu değildir. Mahkeme kararına dayalı olarak önce el koyma sonra devlet mülkiyetine geçirme gibi usuli işlemlerin uygulanması gerekmektedir. Devlet yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre müsadere usulü sonucunda mülkiyetine geçen eşya üzerinde tasarruf etme yetkisine sahiptir. Kararın infaz edilebilmesi için yirmi yıllık zamanaşımı süresinin geçmemesi gerekir.
Müsaderede Zamanaşımı
Suçun işlenmesinde kullanılan, suçun işlenmesine tahsis edilen suçtan meydana gelen ya da suçun işlenmesi için hazırlanan eşyanın müsaderesi zamanaşımı, asıl fiil için öngörülen zamanaşımı süresi kadardır. Durma ve kesilme nedenleri de asıl suça göre belirlenecektir. Üretimi, bulundurulması, kullanılması, taşınması, alım ve satımı suç oluşturan eşyanın müsaderesi konusunda ise, herhangi bir zamanaşımı yoktur. Bu eşyalar her zaman müsadere olunabilir.
Müsaderenin yerine getirilmesi zamanaşımı ise, TCK m.70’te düzenlenmiştir. Anılan maddeye göre, müsadereye ilişkin hükümler, hükmün kesinleşmesinden itibaren 20 yıl geçtikten sonra artık infaz edilemez. Burada müsadere zamanaşımından anlaşılması gereken, dava zamanaşımı değil; kesin hükümle birlikte müsadere edilme kararıdır.
Müsadere ne anlama gelir?
Müsadere, işlenen bir suç ile ilgili belirli bazı eşya veya kazançların mülkiyetinin devlete aktarılması olarak tanımlanabilir. Ceza hukukunda suç işleyen kişinin tüm malvarlığının devlete geçirilmesi anlamında “genel müsadere” yasaktır (Anayasa md. 38).
Müsadere kararı nasıl verilir?
Müsadere kararı Cumhuriyet savcısı ya da katılanın istemi üzerine davayı göremeye yetkili mahkemeye yapılacak müracaat üzerine verilir. Karar duruşmalı olarak verilir (CMK Md. 257). Çağrı üzerine duruşmaya gelmeyen kişiler beklenmeksizin karar verilir. Müsadere kararı aleyhine istinaf kanun yoluna da başvurulabilir.
Müsadere hangi durumlarda yapılır?
Suçun işlenmesinde kullanılmak üzere hazırlanan eşya, kamu güvenliği, kamu sağlığı veya genel ahlak açısından tehlikeli olması durumunda müsadere edilir. Eşyanın üzerinde iyiniyetli üçüncü kişiler lehine tesis edilmiş sınırlı ayni hakkın bulunması hâlinde müsadere kararı, bu hak saklı kalmak şartıyla verilir.
Müsadere cezası var mı?
Müsadere kasıtlı bir suçla bağlantılı olarak uygulanabilecek bir ceza hukuku yaptırımı olmakla birlikte, müsadereye karar vermek için failin kusurlu davranmış olmasına ve hatta müsadereye tabi eşya dolayısıyla herhangi bir kimsenin cezalandırılmasına gerek yoktur.
Mahkeme kararında müsadere ne demek?
Güvenlik tedbirleri kusur aranmaksızın uygulanan yaptırımlardır. Müsadere, işlenen bir suç ile ilgili belirli bazı eşya veya kazançların mülkiyetinin devlete aktarılması denir. Ceza hukukunda suç işleyen kişinin tüm malvarlığının devlete geçirilmesi anlamında “genel müsadere” yasaktır.
Müsadere talebi ne demek?
Müsadere nedir denildiğinde, devletin belirli şartlar altında eşya veya mallara el koyması akla gelmektedir. Özellikle bir suçun işlenmesinde kullanılan eşya veya suçtan elde edilen menfaatler müsadereye konu edilmektedir.
Müsadere edilen silah geri alınabilir mı?
İş bu sebepten dolayı hagb kararı verildi ise müsadere edilen silahı denetim süresinin suç işlenmeksizin geçirilmesi halinde tekrardan ruhsata bağlanması şartı ile geri almanız mümkündür.
Müsadere kimlere uygulanmaz?
Şayet üçüncü bir kişiye ait bir mal ve hak varsa ve o kişi iyiniyetli ise bu mal ve hak bakımından müsadere kararı verilemez. İlgili kişi (aleyhine müsadere kararı verilmesi ihtimali olan) bakımından fiilen bir kazanç söz konusu olmadığı için mağdura iade edilen kısım yönünden müsadere kararı verilmemelidir.
Müsadere kararı ne zaman kalkar?
Türk Ceza Kanunu madde 70, müsadeteye ilişkin zamanaşımı süresini belirlemektedir. Buna göre müsadereye ilişkin karar, ceza mahkemesinin kararının kesinleşmesinden itibaren 20 yıl geçerse, artık infaz edilemez. TCK müsadere kurumunu eşya müsaderesi ve kazanç müsaderesi olarak düzenlemiştir.
Müsadere Nedir?
