Geçit Hakkı Davası 2024-2025
Geçit hakkı; bir gayrimenkul malikinin, genel yola çıkmak için zorunluluk ve ihtiyaçtan dolayı komşu parsellerden uygun olanından geçebilmek için rızaen ya da mahkeme kararıyla (kazaen) bedel karşılığında almış olduğu bir hakdır. Bu hak, Medeni Kanununun 748/3. maddesine göre bir irtifak hakkı olarak Tapu Siciline tescil olunabilir. Geçit hakkı uygulamada en çok görülen irtifak hakkı çeşididir. Taşınmaz maliklerinin aralarında anlaşmaları halinde Tapu Sicil Müdürlüğünde düzenlenecek resmi senetle geçit hakkı tesis edilebilmektedir. Bu durumda ayrıca dava açılmasına gerek yoktur. Ancak geçit hakkının tarafların anlaşmaları sonucunda tesis edilmesi halinde de bu hakkın arazi veya arsanın neresinden kullanılacağı (nereden geçirileceği) bir haritaya (değişiklik beyannamesine) bağlanarak belirlenmesi gerekmektedir.
Geçit hakkı Medeni kanunda şu iki maddede düzenlenmiştir:
a. Zorunlu geçit
Madde 747- Taşınmazından genel yola çıkmak için yeterli geçidi bulunmayan malik, tam bir bedel karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını komşularından isteyebilmektedirler.
Bu hak, ilk önce kendisinden bu geçidin istenmesi önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun düşen komşuya karşı ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana karşı kullanılmaktadırlar. Zorunlu geçit iki tarafın menfaati gözetilerek belirlenmektedir.
b. Diğer geçit hakları
Madde 748- Taşınmaz malikinin taşınmazını işletme veya iyileştirme ya da taşınmazı üzerinde yapı yapma amacıyla komşu taşınmaza geçici olarak girme hakkı ile tarla yolu, hayvan sulama yolu, kış geçidi, tomruk kaydırma yolu ve oluğu ve bunlara benzer diğer geçitler özel kanun hükümlerine tâbidir. Özel kanun hükmü yoksa yerel âdet uygulanmaktadır.
Doğrudan doğruya kanundan kaynaklanan geçit hakları, tapu kütüğüne tescil edilmeksizin doğmaktadır. Ancak, bunlardan sürekli nitelikte olanlar beyanlar sütununda gösterilmektedir.
Geçit Hakkı Şartları Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’na göre geçit hakkının doğru bir şekilde kurulabilmesi ve sürdürülebilmesi için birtakım şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlar sağlandığında kişiler bu haktan kaynaklanan haklardan yararlanabilmektedirler. Geçit hakkı talep eden kişiler, ilgili taşınmaza ait tapuyu ellerinde bulundurmalıdırlar. Bu, geçit hakkının resmi bir şekilde belgelendirilmesi için gerekli görülmektedir.
Zorunlu geçit hakkı talep edenler, gerçek kişi ya da tüzel kişi olabilirler. Geçit hakkı, bireyin kişisel haklarından biri olduğu için bu şart önemli bulunmaktadır.
Taşınmazın mülkiyeti el birliği ile paylaşılıyorsa tek bir paydaşın dava açabilmesine rağmen davanın devam edebilmesi için tüm paydaşların davaya katılması gerekmektedir.
Genel yolun taşınmaz üzerinden kullanılmasını engelleyen somut bir sebep olmalıdır. Başka bir deyişle genel yolun kullanılması konusunda bir sıkıntı ya da engel bulunması gerekmektedir.
Geçit hakkı, genellikle hak sahibi taşınmazın malikleri veya bu taşınmaz üzerinde hak iddia eden kişiler tarafından kullanılabilmektedirler. Genel yola çıkmak için zorunlu olan bu geçit hakkı, herkes tarafından kullanıma açık değildir, sadece hak sahibi taşınmazın mülkiyetiyle ilişkilidir. Zorunlu geçit hakkı TMK’nın 783. maddesine göre tescilinin terkini suretiyle veya yüklü (aleyhine geçit tesis edilen) ya da yararlanan (lehine geçit tesis edilen) taşınmazın yok olmasıyla sona erer. Lehine geçit tesis edilen taşınmaz maliki TMK’nın 1014. maddesinde belirtilen usul çerçevesince yazılı beyan ile Tapu Müdürlüğü’nden bu hakkın terkinini isteyebilmektedirler.
Geçit Hakkı Davası Kime Karşı Açılır?
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan almaktadırlar. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Benzer Sorulan Sorular
Geçit hakkı davası ne demek?
Genel yola çıkmak için yeterli bir geçidi bulunmayan taşınmaz sahibi, tam bir bedel karşılığında komşularından kendisine geçmek için geçit hakkı tanınmasını isteyebilir. Kanun koyucu bu düzenleme ile şartların gerçekleşmesi hâlinde ihtiyaç sahibine irtifak hakkı kurulmasını isteme hakkı sağlamıştır.
Geçit hakkı davası kaç yıl sürer?
Geçit hakkı davaları nispeten yargılaması hızlı gerçekleşen davalar arasındadır. Geçit hakkı davası ne kadar sürer sorusuna net bir cevap vermek mümkün olmamakla birlikte mahkemenin yoğunluğuna göre en fazla bir yıl içerisinde geçit hakkı davaları karara bağlanabilmektedir.
Geçit hakkı bedeli neye göre hesaplanır?
Geçit hakkı bedeli hesaplanırken, sadece yolun geçeceği alanın rayiç değeri değil, aynı zamanda aleyhine geçit hakkı tesis edilecek taşınmazın bu nedenle uğradığı değer kaybı ve taşınmazın gelirindeki azalma da dikkate alınır. Bu durum, adil bir bedel bedel belirleme süreci sağlamak için önemlidir.
Geçit hakkı en az kaç metre olmalıdır?
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak, özellikle tarım alanların nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir.
Geçit hakkı davasında arabuluculuk şart mı?
Geçit hakkı davası zorunlu arabuluculuk sürecine tabi tutulmuştur. 01.09.2023 tarihinde getirilen yeni düzenlemeler sonucunda komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıkların mahkemeye taşınmasından önce arabuluculuk sürecinin tamamlanmış olması dava şartı olarak belirlenmiştir.
Geçit hakkı davası kime karşı açılır?
Zorunlu geçit hakkı davasının davalısı, aleyhine geçit hakkı tesis edilecek taşınmaz veya taşınmazların tapudaki malikleridir. Taşınmazın paylı veya el- birliği mülkiyetine tâbi olması durumunda tüm maliklerin davada yer alması gerekmektedir.
Geçit hakkı neleri kapsar?
Geçit hakkı, bir taşınmazın ana yolla direkt bir bağlantısının olmadığı durumlarda, bu yolu kullanma imkanı olmayan malikin, komşusunun arazisi üzerinden geçiş talebinde bulunabilmek için başvurduğu bir haktır. Bu hakkı elde etmek adına mahkeme, en pratik ve uygun geçit yolu üzerinde karar kılar.
Geçit hakkından herkes yararlanabilir mi?
Geçit hakkının yüklü taşınmaza ve onun kaydına yönelik olarak kurulacağı kuşkusuzdur. Ancak, haktan yararlanacak komşu taşınmaz malikinden, diğer bir deyişle lehine geçit hakkı kurulan taşınmaz malikinden başkası olamaz. Zira, geçit hakkı kurulması ile hak verilen yer genel yol niteliğine bürünmez.
Geçit hakkı devredilebilir mi?
Malik, taşınmazı üzerinde herhangi bir kişi veya topluluk lehine atış eğitimi veya spor alanı ya da geçit olarak kullanılmak gibi belirli bir yararlanmaya hizmet etmek üzere başka irtifak hakları da kurabilir. Bu haklar, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, başkasına devredilemez ve mirasçılara geçmez.
Geçit hakkı kaç yıl geçerli?
Zorunlu geçit hakkı, taşınmaz malikinin mülküne ulaşımını sağlamak için gerekli olan bir hak olup mülkün durumu ve ihtiyaçları değiştikçe talep edilebilecek olduğundan zorunlu geçit hakkı davası için belirli bir zamanaşımı süresi veya hak düşürücü süre bulunmamaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Geçit hakkı arabuluculuk tabi mi?
Geçit hakkı davasını kim açar?
Geçit hakkı iptal edilebilir mi?
Geçit hakkı olan yere ev yapılır mı?
Arsamada yol yok ne yapmalıyım?
Meradan geçit hakkı olur mu?
Geçit hakkı bedeli neye göre hesaplanır?
Geçit hakkı nasıl talep edilir?
Geçit hakkı intifa hakkı mıdır?
Geçit hakkı en az kaç metre olmalıdır?
Geçit hakkı tapu harcı ne kadar?
Geçit hakkı davasında tanık dinlenir mi?
Geçit hakkı davasında arabuluculuk şart mı?
Geçit hakkı ile imar alınır mı?
Geçit hakkı için para ödenir mi?
Ormandan geçit hakkı alınabilir mi?
Tapuda geçit hakkı nasıl kaldırılır?
Geçit hakkı davası kime karşı açılır?
Geçit hakkı istinaf ne kadar sürer?
Tarlanın yolu yoksa ne yapılır?
Geçit hakkı kurulması davası ne demek?
Zorunlu geçit hakkı davası ne kadar sürer?
Geçit hakkı davasında harç nasıl hesaplanır?
Kadastro yolu kaç metre olur?
Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Azim Hukuk bürosu olarak , doğru ve güncel bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.
