Tespit Davasını Kim Açar?
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sigortalıların yardımlardan faydalanabilmesi için şartları sağlayıp sağlamadıklarını inceler. Bunun için de sigortalıların Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) nezdinde kaydının bulunması gerekir. Bunun için de işverene sigortalıyı bildirme yükümlülüğü getirmiştir. İşveren, sigortalıyı kuruma bildirmez ise uygulamada kullanılan ifadeye göre sigortalıyı “kaçak” çalıştırmış olur.
Bu durumda da sigortalıyı Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmemişse sigortalının çalışmalarını tespit ettirmesini sağlayan bir dava vardır. Bu dava Hizmet Tespit Davası’dır. Bu davaya verilen diğer isimler genellikle şunlardır:
Çalışılmış Sürelerin Tespiti Davası
Hükmen Tespit Davası
Hizmet Tespit Davası
Sigortalılığın Tespiti Davası
Hizmet Tespit Davası Neden Açılır?
Hizmet tespit davası neden açılır hususu, uygulamada en çok, sigorta priminin yatırılmaması ya da eksik yatırılması olarak karşımıza çıkar. Sigorta priminin yatırılmaması genelde kötü niyetli işverene atfedilen bir özelliktir ancak zaman zaman bu talep işçi tarafından da gelebilmektedir. İşçi, sigorta priminin karşılığını ücret olarak isteyebilmektedir. Bunun yanı sıra maaşında haciz bulunan işçi de maddi menfaatini korumak için sosyal sigorta usulünü çiğnemek isteyebilir. Haciz kesintisini yaşamamak ve daha fazla ücret elde etmek için işveren ile yapılan bu anlaşma hukuka aykırıdır.
Hizmet Tespit Davası Şartları Nelerdir?
Hizmet tespit davasının şartları şu şekilde sıralanabilir;
İşçinin iş görme borcunu yerine getirmesi,
Hizmet sözleşmesine dayalı fiili çalışmanın bulunması,
Bu çalışmanın sigortalı çalışılan işlerden olması,
İşçinin sigortasız çalışmasının ve primlerinin eksik ödenmesinin veya hiç ödenmemesi,
Bu durumun SGK’ca önceden tespit edilmemesi,
Yapılan işin üzerinden 5 yıl geçmeden hizmet tespit davasının açılmasıdır.
Hizmet Tespit Davasında Arabuluculuk
İş Kanunu kapsamında bazı davalar zorunlu arabuluculuk düzenlemesi getirilmiştir. Zorunlu arabuluculuk kapsamında olan dava çeşitlerinde, arabuluculuk yoluna başvurmadan dava açmak mümkün değildir.
Hizmet tespiti davası ise niteliği gereği zorunlu arabuluculuk kapsamına dahil değildir. Bu sebeple, dava açmadan önce arabuluculuğa başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Hizmet Tespit Davasının Yasal Düzenlemesi
Hizmet tespit davalarının yasal dayanağını 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve GSS Kanunu’nun 86. maddesinin 9. fıkrası oluşturmaktadır. Bahse konu madde hükmüne göre; “Sigortalının çalıştığı bir veya birden fazla işte, bu Kanunda yazılı şartları yerine getirmiş olmasına rağmen, kendisi için verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin işveren tarafından verilmediği veya verilen aylık prim ve hizmet belgesinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde kazançların ya da prim ödeme gün sayılarının eksik gösterildiği Kurum tarafından tespit edilirse, hastalık ve analık sigortalarından gerekli ödemeler yapılır.”
Zamanaşımı Kavramı
Hizmetin geçtiği yılın sonundan başlamak üzere 5 yıl içerisinde hizmet tespit davasının açılması gerekmektedir. Zamanaşımı, mahkeme tarafından resen dikkate alındığından 5 yıl geçmekle birlikte dava usulden reddedilecektir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Görevli mahkeme İş Mahkemesidir. Yetkili mahkeme, davalı işverenin dava tarihindeki en son ikametgâhının bulunduğu yer İş Mahkemesi veya işin veya faaliyetin yürütüldüğü yerin İş Mahkemesidir.
İş mahkemesinin bulunmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemesi iş mahkemesi ile aynı yargı yetkisine sahiptir. “İş mahkemesi sıfatıyla” ibaresi yazılarak asliye hukuk mahkemesinde dava açılır.
Sık Sorulan Sorular
Hangi durumlarda tespit davası açılabilir?
Tespit davası masraflarını kim öder?
Tespit davasını kim açar?
Tespit hangi mahkemeden istenir?
Delil tespit davası
Sulh Hukuk tespit davası
SGK tespit davası
Tespit davası örnekleri
Tespit davası görevli mahkeme
Zarar tespit davası
Müspet tespit davası
Delil tespiti ile tespit davası farkı