İhtiyati Haczin Kaldırılması
Vadesi gelmiş olan bir para borcu eğer rehin ile teminat altına alınmamışsa, borçlunun mal kaçırmasının önüne geçmek amacıyla taşınır veya taşınmaz mallara mahkeme kararı ile konan hacze ihtiyati haciz (İH) denir. Görüldüğü üzere burada henüz bir icra takibi başlamamışken mahkeme kararı ile hızlı bir şekilde mallara haciz koyma işlemi söz konusudur.
Verilen ihtiyati haczin kararının kaldırılmasının iki farklı yolu vardır. Birincisi; borçlu ihtiyati haciz kararına yukarıda açıklamış olduğumuz şekilde itiraz etmeli ve bunun sonucunda mahkeme tarafından itirazın yerinde görülmesi yolu ile ihtiyati haciz kaldırılabilecektir. İkincisi ise; teminattır. Borçlu, para veya mahkemece kabul edilecek rehin veya esham yahut tahvilat depo etmek veya taşınmaz rehin yahut muteber bir banka kefaleti göstermek şartı ile ihtiyati haczin kaldırılmasını mahkemeden isteyebilecektir. Takibe başlandıktan sonra bu yetki, icra mahkemesine geçer.
İhtiyati Haciz Görevli ve Yetkili Mahkeme
Görevli Mahkeme: İhtiyati hacizde görevli mahkeme genel hükümlere (HMK m. 1-4) göre belirlenir. Bu nedenle görevli mahkeme takibe dayanak yapılan hukuki ilişkinin niteliğine göre belirlenir. İhtiyati hacizde genel mahkemeler (Asliye Hukuk Mahkemesi, Asliye Ticaret mahkemesi, Sulh Hukuk Mahkemesi, Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, İş Mahkemesi, Aile Mahkemesi gibi) görevlidir. İcra mahkemesi, ihtiyati hacze karar veremez. Dava açıldıktan sonra, ancak davaya bakan mahkemeden ihtiyati haciz istenebilir. Hakemler de ihtiyati haciz kararı veremez.
Yetkili Mahkeme: Yetkili mahkemenin belirlenmesinde genel hükümler uygulanır. İcra İflas Kanunu’nun 50/1 maddesinde “ Para veya teminat borcu için takip hususunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yetkiye dair hükümleri kıyas yolu ile tatbik olunur. Şu kadar ki, takibe esas olan akdin yapıldığı icra dairesi de takibe yetkilidir.” Şeklinde genel hükümler uygulanacağı belirtilmiş ve ilaveten sözleşmeye dayalı takiplerde sözleşmenin yapıldığı yer mahkemesinin de yetkili olduğu kabul edilmiştir. Kamu düzenine ilişkin yetki durumu söz konusu olmadıkça mahkeme kendiliğinden yetkili olup olmadığına bakamaz, doğrudan doğruya yetkisizlik kararı veremez.
İhtiyati haciz talebi hangi mahkemeye yapılır?
İhtiyati haciz talebi, borcun türüne uygun olarak asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesine yapılacak bir dilekçe ile gerçekleştirilir. Alacaklı, alacağını ve ihtiyati haczin gerekliliğini kanıtlamak için mahkemeye delil sunmak zorundadır, bu İcra ve İflas Kanunu’nun 258. maddesinin 1. fıkrasında belirtilmiştir.
İhtiyati Haciz Kararı Alındıktan Sonra Ne Yapılır?
İhtiyati haciz kararı talebinde bulunan alacaklı, ihtiyati haciz kararının verilmesinden itibaren on(10) gün içerisinde icra dairesine başvurmalı ve ihtiyati haciz kararının infazını talep etmelidir. Aksi takdirde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar.
İhtiyati Hacizde Görevli Mahkeme Nedir?
İhtiyati haciz talebinde görevli mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesidir. Fakat ticari davalar bakımından ise Asliye Ticaret Mahkemesi görevli mahkemedir.
İhtiyati Haciz 7 Günlük Süre Ne Zaman Başlar?
İhtiyati hacze itiraz 7 günlük hak düşürücü süreye tabi olup süre, ihtiyati haciz kararı borçlu huzurdayken icra edilmişse haczin uygulandığı, borçlunun yokluğunda yapılan ihtiyati hacizlerde ise haciz tutanağının borçluya tebliği tarihinden itibaren işlemeye başlar.
İlama Dayalı İhtiyati Haciz Nereden İstenir?
İhtiyatî haciz, dava dilekçesiyle birlikte veya dava sırasında isteniyorsa, yetkili, davaya bakan mahkemedir. Ayrıca ilama dayanan alacaklar için Türkiye’nin her yerindeki mahkemelerden ihtiyatî haciz istenebilir. Görevli mahkemenin belirlenmesinde de HMK hükümleri geçerlidir.
