Yıllık iznime istediğim zaman çıkabilir miyim
Yıllık iznime istediğim zaman çıkabilir miyim , sorusu şu zamanlarda tüm işçilerin kafasından geçen bir soru beraber işçi haklarınız hakkında bilgi edinin. İşçilerin tabi olduğu kuralların belirlendiği temel mevzuat metni 4857 sayılı İş Kanunudur. İş Kanunu’nun düzenlediği konulardan birisi de işçilerin izin
haklarıdır. İş Kanunu bakımından izin kavramını ise kendi içinde dört alt başlığa ayırarak incelemek mümkün olur. Bunlardan ilki yıllık ücretli izin, ikincisi ücretsiz izin, üçüncüsü mazeret izni ve dördüncüsü ise diğer izinler olacaktır. İşçinin yıllık ücretli izin hakkı ve bu izni kullanma süreci iş hukuku açısından belirli kurallara tabidir. İş Kanunu’na göre, her işçi hizmet yılında belirli bir süre yıllık ücretli izin hakkına sahiptir ve bu izni takip eden hizmet yılı içinde kullanması gerekmektedir. Yıllık ücretli izinlerin detaylı düzenlemesi ise Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde yer almaktadır ve bu yönetmelik işverene, işçinin izin tarihlerini belirleme konusunda yetki vermektedir.
İşveren, işçinin yıllık izin talebini yerine getirme yükümlülüğü altındadır ve işçinin bu hakkını kullanmasını engelleyemez. Ancak işveren, işçinin iş durumunu ve işyerinin ihtiyaçlarını da dikkate alarak, izin tarihlerini belirleme yetkisine sahiptir. Dolayısıyla, işçinin izin talebi üzerine işverenin derhal izin verme zorunluluğu yoktur; ancak izin sürecini makul bir şekilde planlamak ve işçiye zamanında bildirmek gereklidir.
Eğer işveren, işçinin izin talebini haksız şekilde reddeder ve işçi bu durumda izin kullanmaya kalkarsa, bu işçinin işverenin haklı nedenle fesih hakkını doğurabilir. İşveren, işçinin işe gelmemesi nedeniyle derhal fesih hakkını kullanabilir ve bu durum işçinin tazminatsız olarak işten çıkarılmasına yol açabilir. Bu gibi durumların önlenmesi için işçi ve işveren arasında izin süreçlerinin açıkça belirlendiği ve iletişimin sağlıklı olduğu bir iş ilişkisi önem taşımaktadır.
İşçilerin tabi olduğu kuralların belirlendiği temel mevzuat metni 4857 sayılı İş Kanunudur. İş Kanunu’nun düzenlediği konulardan birisi de işçilerin izin
haklarıdır.
İş Kanunu bakımından izin kavramını ise kendi içinde dört alt başlığa ayırarak incelemek mümkün olur. Bunlardan ilki yıllık ücretli izin, ikincisi ücretsiz izin, üçüncüsü mazeret izni ve dördüncüsü ise diğer izinler olacaktır.
YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRELERİ NE KADARDIR?
Yıllık ücretli izin süreleri 4857 sayılı İş Kanunun 53. maddesinde sayılmıştır. Buna göre yıllık ücretli izin süreleri işçinin kıdemine göre;
Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden, Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,Onbeş yıl dahil ve daha fazla olanlara yirmi altı günden, az olamaz.
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilere, elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
İzin süreleri farklı belirlenenler
işçilerin yıllık izin süreleri İş Kanunu’nda belirtilen çerçevede düzenlenmiştir. Ancak bazı gruplara yönelik olarak pozitif ayrımcılık yapılarak, yıllık izin süreleri farklı şekilde belirlenmiştir. Örneğin:
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık izin süreleri, genel uygulamadan farklı olarak 4 gün artırılmış şekilde hesaplanır.
18 yaşında ve daha küçük işçiler ile 50 yaş ve üzerindeki işçilere uygulanacak yıllık izin süresi her durumda en az 20 gün olarak belirlenmiştir.
Bu düzenlemeler, belirli grupların çalışma koşullarına ve iş ortamına yönelik özel ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebilmek amacıyla yapılmıştır. Bu sayede işçilerin hakları korunmakta ve çalışma koşulları adaletli bir şekilde düzenlenmektedir.
Yıllık İzin Süresinde Başka Bir İşyerinde Çalışılabilir Mi?
Yıllık ücretli izin süresinde olan bir işçi, bu süre içinde başka bir işte ücret karşılığı çalışamaz. İş Kanunu açıkça belirtir ki, işçinin izin süresi boyunca ücretli veya ücretsiz olarak başka bir işte çalışması yasaktır. İşveren, işçinin izin süresi içinde başka bir işte çalıştığını tespit ederse, bu süre içinde işçiye ödenen ücreti geri alma hakkına sahiptir.
Bu nedenle, işçi yıllık ücretli iznini kullanırken esas olan dinlenme hakkını tam olarak kullanmasıdır. İşçinin izin süresinde dinlenmesi ve yenilenmesi sağlanırken, bu süreçte başka işlerde çalışması iş hukuku kurallarına aykırıdır ve ciddi sonuçlar doğurabilir. İşveren ile işçi arasındaki güvenilir ve işbirlikçi ilişki, izin süreçlerinin düzgün yönetilmesi ve karşılıklı olarak iş hukuku kurallarına uyulması önem arz etmektedir.
Yıllık ücretli izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller
İşçinin yıllık ücretli izin süresi, işyerindeki kıdemiyle doğru orantılı olarak belirlenmektedir. İşçi ne kadar uzun süreli çalışmışsa, kıdemi de o kadar fazla olacaktır. Ancak işçi, çeşitli nedenlerle zaman zaman çalışamayabilir. Bu durum bazen herhangi bir sebebe dayanabilirken, bazen de haklı veya kanundan doğan gerekçelere dayanabilir.
İş Kanunu’nun 55. maddesi, belirli hallerde işçinin çalışmadığı sürelerin yıllık izin kıdemi hesabında çalışılmış gibi kabul edileceğini öngörmektedir. Bu haller şunlardır:
İşçinin işine gidemediği günler, aşağıdaki hallerde İş Kanunu’nun 55. maddesi gereğince çalışılmış gibi kabul edilir:
İşçinin geçirdiği kaza veya yakalandığı hastalık nedeniyle işe gelememesi (Ancak 25. maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde belirtilen süreyi aşan günler sayılmaz).
Kadın işçilerin doğum öncesi ve sonrası çalıştırılmadıkları günler (İş Kanunu’nun 74. maddesi).
İşçinin muvazzaf askerlik dışında manevra veya kanuni ödevlendirmeler nedeniyle işe gelememesi (Ancak yılda 90 günden fazlası sayılmaz).
İşyerinde zorlayıcı sebeplerden dolayı işin aralıksız bir haftadan uzun tatil edilmesi sonucu işçinin çalışmadığı on beş gün (işçi işe dönmek şartıyla).
İş Kanunu’nun 66. maddesinde belirtilen süreler (Çalışma süresine dahil edilen haller).
Hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri.
Röntgen muayenehanelerinde çalışan işçilere yönelik pazar günleri verilen yarım gün izinler (3153 sayılı Kanuna dayalı yönetmelik).
Arabuluculuk toplantılarına katılma, hakem kurullarında bulunma, işçi temsilciliği yapma, işçilikle ilgili meclis, kurul, komisyon ve uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına katılma nedeniyle işe gelememe.
İş Kanunu Ek 2. maddesinde belirtilen izin süreleri.
İşveren tarafından verilen diğer izinler ve kısa çalışma süreleri (65. madde).
İşçiye İş Kanunu uyarınca verilen yıllık ücretli izin süresi.
Yıllık izin bölünerek kullanılabilir mi?
Yıllık iznime istediğim zaman çıkabilir miyim sorusundan sonra kafaya takılan bir diğer soru ise yıllık iznimi bölünerek kullanılabilir mi? Yıllık izin bölünerek kullanılabilir; işverenle bu hususta anlaşılması halinde yıllık izin sınır olmaksızın bölünerek kullanılabilir. Ancak böyle bir durumda izinlerin bir parçasının 10 günden az olmaması gereklidir.
Yıllık izin süresi için ücret alınabilir mi?
Yıllık izin, ücretli olarak kullandırılması gereken bir izindir. İşveren, kullanılan yıllık izin süresine ait ücreti, işçi izne çıkarken peşin olarak vermek ya da avans olarak ödemek zorundadır. Ancak yıllık izin süresi için işçiye ödenecek ücrete fazla çalışma ücretleri, primler ve sosyal yardımlar dâhil edilmeyecektir.
Yıllık ücretli izin kullanılan sürede SGK primleri ödenir mi?
Yıllık ücretli izin kullanılan sürede kısa vadeli sigorta kolları (iş kazası, meslek hastalığı, hastalık, analık) primleri de dahil işçinin tüm sigorta primleri ödenmeye devam edilir.
Avukatın Rolü
Yıllık iznime istediğim zaman çıkabilir miyim?
