İstirdat Davası
İstirdat davası, bir kişinin borçlu olmadığı halde cebri icra yolu ile ödeme yapmak zorunda bırakılması sonucu, yaptığı ödemenin iadesi talepli açtığı davadır. İstirdat davası, haksız yere ödeme yaptığını düşünen kişi, istirdat davası açmak suretiyle mahkemeden bu ödemesini talep edebilir. Uygulamada sıkça karşılaşılan davalar arasında yer alan istirdat davasına geri isteme davası da denmektedir. Dava, ödemenin yapıldığı tarihi takiben bir yıl içinde açılmalıdır.
İstirdat davasının ne kadar süreceğini kestirmek mümkün değildir, fakat süreç ne kadar eksiksiz ve doğru yürütülürse ve deliller ile desteklenirse, talep açık bir şekilde belirtilirse dava o kadar kısa süre içerisinde nihayete erecektir. Bu süreye mahkemenin durumu, adli takvim, dosyanın kapsamı, delil ve bekletici mesele vs. unsurlar olumlu veya olumsuz olarak etkileyebilmektedir. İstirdat davası açma şartları bulunmaktadır.
İstirdat davası şartları şu şekilde sıralanabilir:
Borçlusu olunmayan bir borcun ödenmiş olması gerekir. Borçlu olduğu iddia edilen kişi yerine bir üçüncü kişinin borcu ödemesi halinde de geri isteme davası açılabilmektedir.
İcra takibi esnasında para ödenmiş olmalıdır.
İcra tehdidi altında para ödenmelidir.
Dava, icra takibi devam ederken açılması gerekmektedir.
Dava, borcun ödenmesini takiben 1 yıl içinde açılmalıdır.
Yargılama Usulü
İstirdat davası, borçlu görünen kişi veya borçlu yerine geçerek ödeme yapan kişi tarafından alacaklıya karşı açılır.
Yetkili mahkeme, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesi veya davalı/alacaklının yerleşim yeri mahkemesidir.
Görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesidir. Fakat taraflar arasındaki uyuşmazlığa bağlı olmak üzere özel mahkemelerde de (İş, Tüketici Mahkemeleri gibi) açılabilir.
Davada, genel yargılama ve ispat kuralları geçerlidir. Davacı, istirdat davasında İİK m.72/VIII hükmü uyarınca ”yalnız paranın ödenmesinin lazım gelmediğini” diğer bir deyişle gerçekte borçlu olmadığı bir parayı icra takibi sebebiyle ödediğini ispat etmekle yükümlüdür.
İstirdat Davası Ne Kadar Sürer?
Davanın ne kadar süreceğini kestirmek mümkün değildir, ancak süreç ne kadar eksiksiz ve doğru işletilirse, deliller ile desteklenirse, talep açık bir şekilde belirtilirse dava o kadar kısa süre içerisinde nihayete erecektir. Bu süreye mahkemenin durumu, adli takvim, dosyanın kapsamı, delil ve bekletici mesele vs. unsurlar olumlu veya olumsuz olarak etki edebilir.
Ecrimisil (haksız işgal) tazminatı davası, Asliye Hukuk Mahkemesinin görev alanına girer. Bu davada yetkili mahkeme ise, davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Ecrimisil (haksız işgal) tazminatı davası, taşınmazlar açısından malın aynına dair bir dava değildir. Dolayısıyla, ecrimisil (haksız işgal) tazminatı davası genel yetkili mahkemede görülür.
Sık Sorulan Sorular
Tazminat İstenir Mi?
Söz konusu kişinin geri isteme davasında talebini reddeden mahkeme tarafından alacaklıya icra inkar tazminatı talebinde bulunma hakkı tanınır. İşbu tazminat gereği alacaklı, borçludan borcun asgari %20’si oranında icra inkar tazminatı talep edebilecektir.
Hangi Hallerde Açılır?
Eğer borçlu böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise, ödemiş olduğu paranın geri verilmesi için, alacaklıya karşı istirdat davası veya diğer adıyla geri isteme davası açabilir.
Görevli Mahkeme?
Malvarlığını ilgilendiren ve dolayısıyla konusu para olan tüm uyuşmazlıklarda görevli mahkeme kural olarak Asliye Hukuk Mahkemesi olduğundan (HMK M.2) istirdat davasında da görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olacaktır. Yetkili mahkeme ise, davalının yerleşim yeri veya icra takibinin yapıldığı yer mahkemesidir.
Davası Açma Süresi Ne zaman Başlar?
Dava, esasında borçlu olmayan ve fakat takip nedeniyle haciz tehdidi altında ödeme yapan kişinin yaptığı ödemesini geri alabilmesi amacıyla açılan davadır. Dava, ödemenin yapıldığı tarihi takiben bir yıl içinde açılmalıdır.
