İcra Takibinden Önce Menfi Tespit Davası
Borçlu olduğu iddia edilen kişi, icra takibi başlatılmadan önce menfi tespit davası açmak suretiyle borçlu bulunmadığını mahkeme kararıyla ispat edebilir. Fakat davanın açılabilmesi için icra takibine başlanacağına dair kuvvetli ihtimal bulunmalıdır. Söz gelimi, alacaklının elinde borca dair bir belge, senet ve sair bulunması. Bu tür bir durumda borçlu, alacaklıda bulunan senedin hükümsüz veya sahte olduğunu ileri sürebilir. Senedin bizzat kendisi tarafından imza altına alındığını ancak imzalarken iradesinin sakatlandığını iddia edebilir.
Menfi tespit davası, davalı tarafından iddia edilen bir hukuki ilişkinin aslında mevcut olmadığının tespit edilmesi için açılan bir davaya verilen isimdir. Bu davaya genellikle, gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir borçlu tarafından başvurulur. Bu dava sayesinde, borçlunun gerçekte borçlu olmadığı ispatlanarak icra takibine karşı korunması amaçlanmaktadır.
Menfi Tespit Davası Nasıl Açılır?
Menfi tespit davası borçlu tarafından asliye hukuk mahkemelerine yazılacak bir manfi tespit dava dilekçesi ile açılır. Dava dilekçesi genel hükümlere göre yazılır. Fakat lehine tazminat hükmedilmesini isteyen davacı, bunu dilekçesinde belirtmesi gerekmektedir. Davada harca esas değer ise davacının borçlu olmadığını iddia ettiği miktar üzerinden nispi olarak belirlenir.
Menfi Tespit Davası Nerede Açılır?
Menfi tespit davaları, dava takibini gerçekleştiren icra dairesinin bulunduğu il ya da ilçenin asliye hukuk mahkemesinin yanı sıra dava açacak kişinin ikamet adresinin bulunduğu il ya da ilçedeki asliye hukuk mahkemelerinde de açılabilir.
İlgili asliye hukuk mahkemesine davacı ya da davacı vekilinin menfi tespit davası dilekçesi ile başvuru yapması sonucu dava açılabilir. Dava başvuru yapılan asliye hukuk mahkemesi aracılığı ile sonuca bağlanır.
Menfi Tespit Davasının Reddi
Menfi tespit davasının reddedilmesiyle, borçlunun alacaklıya borcunun bulunduğu kesin hükümle tespit edilmiş olur. Eğer daha önceden borçlu lehine ihtiyati tedbir kararı verilmişse bu karar ortadan kalkar ve takip kaldığı yerden devam eder.
Menfi tespit davasının reddedilmesiyle, borçlunun alacaklıya borcunun bulunduğu kesin hükümle tespit edilmiş olur. Eğer daha önceden borçlu lehine ihtiyati tedbir kararı verilmişse bu karar ortadan kalkar ve takip kaldığı yerden devam eder.
Menfi Tespit Davalarında Zamanaşımı
Türk hukukunda tespit davaları açısından kural olarak bir süre öngörülmemiş olup taraflar arasındaki hukuki ilişki devam ettiği sürece menfi tespit davasının açılabilmesi olanaklıdır.
İcra tehdidi altındayken borcu olmadığı bir parayı ödemek zorunda kalan borçlu söz konusu parayı ödediği tarihten itibaren 1 yıl içinde istirdat davası açabilir.
