İdari İşlemin İptali Davası Nedir? - Azim HUKUK

İdari İşlemin İptali Davası Nedir?

İdari İşlemin İptali Davası Nedir?

İdare hukukunda iptal davası; idari yargı yolunda açılan ve idari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetimini amaçlayan bir davadır. İptal davası, idari işlemlerin yetki, sebep, şekil, konu ve amaç yönlerinden biri ile hukuka aykırı olmaları nedeniyle menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan bir idari dava türüdür.

İptali istenen idari işleminin niteliğine göre değişmek üzere iptal davalarına bakmakla görevli mahkemeler şunlardır:

İdare mahkemesi (İlk derece mahkemesi),

Vergi mahkemesi (İlk derece mahkemesi),

Bölge İdare Mahkemesi (İstinaf mahkemesi),

Danıştay (Temyiz mahkemesi ve bazı davalarda ilk derece mahkemesi).

İdari yargı, yerindelik denetimi yasağına aykırı bir şekilde ve idarenin takdir yetkisini kaldıracak şekilde karar veremez. İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler; yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler (2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu m.2/2).

 

İptal Davasının Özellikleri

İptal davasının temel özellikleri aşağıdaki gibi ifade edilebilir:

İdareler tarafından tesis edilmiş olması
Kamu hizmeti görülmesi için tesis edilmiş olması
Kamu gücü ayrıcalıklarının kullanılarak tesis edilmiş olması
Tek yanlı irade beyanı ile tesis edilmiş olması
Kesin nitelikte olması
Yürütülmesinin gerekli (icrai) olmasıdır.
İptal davası, menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan bir dava türüdür.
İptal davası sonucunda hukuka aykırı bir işlemin varlığı tespit edilirse iptal kararı verilmek suretiyle anılan işlem geçmişe yürümek suretiyle hukuk aleminden silinmektedir. Açılan dava sonucunda verilen iptal kararı sadece dava konusu edilen hukuki işlem yönünden sonuç doğurmaktadır. İdari yargı mercii, uyuşmazlık konusu olayda hukuka aykırı bir durum tespit ettiğinde sadece iptal kararı vermekte ve artık dosyadan elini çekmektedir; eski halin yeniden tesisi için ise, davalı idari makam tarafından ayrıca bir işlem tesis edilmesi gerekecektir.

 

Hangi Hallerde İtirazın İptali Davası Açılır?

Genel haciz yoluyla ilamsız icra takiplerinde borçlunun itirazı üzerine takip durur ve alacaklının takibin devamını sağlamaya yarayan imkanlarından biri İcra İflas Kanunu’nun 67. maddesinde öngörülen itirazın iptali davasıdır. İtirazın iptali davası, takip alacaklısı tarafından itiraz etmiş olan takip borçlusuna karşı açılır. İcra takibinde yer alan ve borçlu tarafından itiraza uğrayan kısım davanın konusunu oluşturur. Borcun tamamına ya da bir kısmına itiraz hallerinde olduğu gibi imzaya itiraz ile faize itiraz edilmesi durumunda da itirazın iptali davası açılabilir. İcra İflas Kanunu’nun 68 ve 68 (a) maddelerinde sözü edilen belgelerden birine sahip olmayan alacaklı, itirazın giderilmesini sağlayabilmek için yalnız itirazın iptali yoluna başvurabilir. Borçlu ödeme emrine itiraz etmemiş ya da itiraz geçerli değilse alacaklının itirazın iptali davası açmasında hukuki yarar yoktur.

 

İdari İşlemin İptali Davası Nedir? - Azim HUKUK
İdari İşlemin İptali Davası Nedir? – Azim HUKUK

 

İptal Davası Dava Açma Süresi

İptal davası açma süresi esasen idari işlemin niteliğine göre değişiyor. Genel dava açma süresi Danıştay ve idare mahkemeleri için idari işlemden itibaren 60 gün iken bu süre vergi mahkemelerinde 30 gündür. Bunlar iptal davasında hak düşürücü sürelerdir. Mevzuatta bazı idari işlemler için özel dava açma süreleri yer alır. Bunlar genellikle idari işlemde dava açma süresi olarak belirtilir. Böyle durumlarda o sürelere uyulur. Bunlar çok çeşitli olduğu için hepsine burada yer vermek mümkün değil.  Eğer idari işlemde bu özel sürelere yer verilmemişse bu genel sürelere göre dava açılır.

 

İptal Davasının Sonuçları Nelerdir?

İdare yargılamada idari işlemin iptali sebebiyle açılan iptal davasında mahkeme başvuruyu reddeder ya da dava konusu işlemi iptal eder.

İptal davası sonucunda Danıştay tarafından verilen iptal kararları önemli sonuçlar doğurmaktadır. İptal kararı ile idari işlemin hukuka aykırı olduğu tespit edilerek, idari işlem ortadan kaldırılır. İptal kararının doğurduğu birtakım sonuçlar şunlardır:

İşlem Yönünden; Karara konu idari işlem ve bu işlemin doğurduğu hukuksal sonuçlar iptal kararı üzerine ortadan kalkar. İptal davası sonucunda iptal kararları geriye yürür ve hiç alınmamış sayılmaktadır.

Taraflar Yönünden; İptal edilen karar ister genel ister bireysel nitelikte olsun esasında davanın taraflarını bağlar.

 

İptal Davası Hangi Şartlarda Açılır?

İdari işlemlere karşı iptal davası; işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu veya amaç unsuru açısından hukuka aykırı olmaları halinde açılabilir. Yetki, kamu düzeninden olduğu için idari yargı sürecinin her aşamasında bunun denetimi yapılabilecektir.

 

İptal Davasının Sonuçları Nelerdir?

İptal davası sonucunda hukuka aykırı bir işlemin varlığı tespit edilirse iptal kararı verilmek suretiyle anılan işlem geçmişe yürümek suretiyle hukuk aleminden silinmektedir. Açılan dava sonucunda verilen iptal kararı sadece dava konusu edilen hukuki işlem yönünden sonuç doğurmaktadır.

 

İptal Davası Kim Açar?

Maddesine göre iptal davası açabilme yetkisi; Cumhurbaşkanına, Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubuna. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyelere aittir.

 

İptal Davası Reddedilirse Ne Olur?

Eğer ön koşul eksikliğinden ötürü dava reddedilmişse dava konusu idari işlem üzerinde herhangi bir sonuç doğmaz. Ancak esastan dava reddedilirse idari işlemin hukuka uygunluğu tespit edilmiş olur. İptal kararı ile birlikte idari işlem sona erer. Bu sona erme işlemi otomatik olarak gerçekleşir.

 

İptal Davası Kaç Yıl İçinde Açılır?

Tapu İptal Davasında Zaman Aşımı Ne Kadardır? Kadastrodan kaynaklı tapu iptal ve tescil davaları 10 yıl içinde açılmak zorundadır. Kadastro çalışmaları sonrasında oluşmuş bir tapu kaydına karşı dava açılmak isteniyorsa, dava kaydın oluşmasından itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır.

 

İptal Davası İçin Nereye Başvurulur?

İdare mahkemelerinde görülen dava türlerinden biri de iptal davalarıdır. İptal davaları, idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu ve amaç yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalardır.

 

İptal Davasına Kim Bakar?

İptal davalarında görevli mahkeme, aksi özel kanunlarda belirtilmedikçe, idare mahkemeleridir. Kanundaki özel yetki halleri saklı kalmak üzere, iptal davalarındaki yetkili mahkeme ise ilgili işlemi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki İdare Mahkemesidir.

 

 

Bunlar da hoşunuza gidebilir...

Popüler Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir