Türkiyeyi Terke Davet Prosedürü 2025
Türkiye’yi terke davet prosedürü, sınır dışı edilme kararlısı verilen yabancılara, belirli bir süre tanınarak ülkeyi kendi iradeleriyle terk etmelerine olanak sağlayan bir uygulamadır. Bu süre, en az 15 gün, en fazla ise 30 gün olarak belirlenmiştir. Terke davet edilen yabancılara, herhangi bir harç ödemeden kullanabilecekleri çıkış izin belgesi verilmektedir.
Terke davet ve idari gözetim kararları, en geç 48 saat içinde alınır. Bu süre, yabancının güvenlik birimlerince yakalanarak geri gönderme merkezlerine sevk edilmesi ya da kendiliğinden göç idaresi müdürlüğüne başvurmasıyla başlamaktadır.
Ancak her yabancı için terke davet prosedürü uygulanmamaktadır. Bazı yabancı grupları için doğrudan idari gözetim kararlı uygulanmakta olup bu kişiler geri gönderme merkezlerine sevk edilmektedir.
İdari gözetim altına alınacak kişiler şunlardır:
- Kaçma veya kaybolma riski bulunanlar,
- Türkiye’ye yasal giriş veya çıkış kurallarını ihlal edenler,
- Sahte belge kullananlar,
- Geçersiz veya asılsız belgelerle ikamet izni almaya çalışanlar,
- Kamu düzeni, güvenliği veya sağlığı için tehdit oluşturanlar.
Terke Davete Uyulmaması Durumu
Eğer yabancı kendisine tanınan süreyi aşarsa, bu durumda ülkeye yeniden girişi yasaklanabilir. Ancak, vize veya ikamet ihlali nedeniyle para cezasını sınır kapısında ödeyen yabancılara giriş yasağı uygulanmaz.
İdari Gözetim ve İtiraz Hakkı
Terke davet edilmeyen veya verilen süreyi aşan yabancılar, geri gönderme merkezlerinde idari gözetim altına alınır. Kolluk gücülerince yakalanan kişiler en geç 48 saat içinde bu merkezlere sevk edilir.
İdari gözetim süreci en fazla 6 ay olabilir. Ancak, yabancının iş birliği yapmaması veya gerekli bilgi ve belgeleri vermemesi durumunda bu süre 6 ay daha uzatılabilir.
Geri gönderme merkezinde idari gözetim altına alınan yabancılar, bu kararı Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edebilirler. Ancak bu itiraz, sınır dışı işlemlerini durdurmaz. Sınır dışı edilmek istemeyen yabancılar, idari gözetim kararından ayrı olarak sınır dışı kararının iptali için dava açmalıdır.
İdari Gözetim Alternatifleri
Bazı durumlarda, idari gözetim yerine valilik tarafından alternatif yükümlülükler getirilebilir.
Bu yükümlülükler arasında şunlar bulunmaktadır:
- Belirli aralıklarda il göç idaresine giderek imza atma,
- Belirlenen adreste ikamet etme,
- Yetkililere belirli aralıklarda bildirimde bulunma,
- Aile temelli geri dönüş,
- Geri dönüş danışmanlığı alma,
- Kamu yararına hizmetlerde gönüllü görev alma,
- Belirli bir teminat yatırma,
- Elektronik izleme sistemi ile takibe alınma.
Bu yükümlülüklerin süresi en fazla 24 ay olabilir ve karar yabancıya resmi olarak bildirilir. Elektronik izlemeye tabi tutulan yabancılar da Sulh Ceza Hakimliğine itirazda bulunabilir.
Alternatif yükümlülüklere uymayan yabancılar hakkında ise yeniden idari gözetim kararlı uygulanabilmektedir.
İptal Davası ile Deport Kaldırma
Deport (sınır dışı) kararına karşı, kararın ilgiliye tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Dava sürecinde yabancının sınır dışı edilmesi durdurulur.
Sınır dışı kararının iptali için açılacak dava, kararı veren valiliğe karşı yürütülür. Bu nedenle yetkili ve görevli mahkeme, valiliğin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir. Sınır dışı kararına karşı idare mahkemesine başvurabilmek için karar tebliğ edildikten sonra 7 günlük süre içinde hareket edilmelidir.
Mevzuata göre mahkemenin 15 gün içinde karar vermesi beklenmektedir. Ancak uygulamada bu süre 4 ila 6 ay arasında değişebilmektedir. Mahkemenin verdiği karar kesin olup, istinaf veya temyiz yoluna gidilemez. Ancak iptal davası reddedilirse, yabancı Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapabilir.
Önemli Nokta: Sınır dışı kararını uygulayan idare, 7 günlük dava süresini beklemeksizin yabancının sınır dışı edilmesini gerçekleştirebilir. Bu nedenle, deport kararı tebliğ edilir edilmez vakit kaybetmeden iptal davasının açılması önemlidir.
Sınır dışı kararı ile birlikte yabancıya Türkiye’ye giriş yasağı getiren tahdit kodu da konulabilir. Deport kararına itiraz edilirken tahdit kodunun da kaldırılması talep edilmelidir. Bu kodun kaldırılma durumu, kodun türüne bağlı olarak değişebilir.
Deport kararının iptali için dava açarken, sürelere dikkat edilmeli ve usule uygun hukuki gerekçeler sunulmalıdır. Aksi halde, başvuru reddedilebilir ve yabancının sınır dışı edilmesi kesinleşir. Bu tür hukuki süreçlerde uzman bir yabancılar hukuku avukatından destek almak faydalı olacaktır.
Meşruhatlı Vize ile Deport Kaldırma
Sınır dışı edilmiş bir yabancı, belirli koşulları sağlaması halinde meşruhatlı vize alarak Türkiye’ye yeniden girebilir. Meşruhatlı vize, ağırlıklı olarak aile birleşimi, eğitim ve sağlık gibi istisnai sebeplerle verilmektedir.
Meşruhatlı vize için başvuru, sınır dışı edilen kişinin bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliklerine yapılmalıdır. Yetkili makamlar başvuruyu değerlendirdikten sonra, kişinin durumuna uygun bir süre boyunca geçerli olacak meşruhatlı vize verilebilir. Bu konuda detaylı bilgiye “meşruhatlı vize” başlıklı makalemizden ulaşabilirsiniz.
Deport Sorgulama
Deport kararına ilişkin bilgileri öğrenmek için aşağıdaki yöntemlerden biri kullanılabilir:
- Türk konsolosluklarına başvuru,
- Sınır kapılarında yetkili birimlere danışma,
- Avukat aracılığıyla ilgili makamlara resmî başvuru yapma.
Bu sorgulama sonucunda, sınır dışı kararının nedeni, işlemin hangi aşamada olduğu gibi bilgilere ulaşılabilir.
