Velayet Davası Nedir?
Çocuk reşit olmadığında ve aile birliği sürerken velayet ana babanın ortak kullanım hakkına tabidir. Velayetin ana babadan alınması yalnızca yasal nedenlerle olabilir. Kısıtlı ergin çocuklar için hakim tarafından vasi ataması yapılmadığı sürece velayet hakkı ana babada olur. Velayet davası Aile Mahkemesi’ne açılan bir dava türü olurken bu davayı çocuğun velayeti kendisinde olmayan eş diğer eşe karşı açar.
Evlilik birliği sürdüğü müddetçe velayet ana baba tarafından ortak kullanılır. Evlilik birliği sonlandığında ise hakim velayet hakkını ana ve babadan birine verir. Ana ve babadan biri öldüğünde velayet hakkı sağ kalana ait olur. Boşanma davası ile ayrılık söz konusu ise bu durumda velayet hakkını mahkeme belirler. Mahkeme çocuğu hangi tarafa bırakmış ise velayet hakkı onda olur.
Boşanmada Çocuğun Velayeti Hangi Durumlarda Babaya Verilir?
Çocuğun velayetinin anneye bırakılması çocuğun sağlığına, eğitimine veya ahlakına tehlike oluşturuyorsa, velayet babaya bırakılabilir. Ayrıca, boşanma davasında eğer çocuk babası ile birlikte yaşamak istediğini beyan etmiş ise ve babanın velayeti üstlenmesine engel bir durum olmadığı anlaşılır ise, çocuğun üstün yararı gözetilerek velayeti babaya bırakılabilir. Çocuğun velayeti kaç yaşında babaya verilir; net bir rakam belirtmek mümkün değildir. Anne ile babanın ortak karar alarak velayeti babaya bırakması halinde de eğer babanın velayeti üstlenmesine engel bir durum yoksa velayet babaya bırakılabilir.
Ayrıca, annenin velayet görevini kötüye kullandığı tespit edilirse, örneğin baba ile kişisel ilişkiyi engellediği, baba ile görüş günlerinde çocuğu baba ile görüştürmediği ispatlanırsa, velayet hakkı kötüye kullanıldığından çocuğun üstün yararı gözetilerek velayet babaya verilebilir. Diğer yandan, velayet fiilen babada ise, yani örneğin okulunun yakın olması vs. gibi sebepler ile çocuk hali hazırda babası ile birlikte yaşıyorsa, velayet anneden alınarak babaya verilebilir.
Velayet Davası Nedir?
Çocuk reşit olmadığında ve aile birliği sürerken velayet ana babanın ortak kullanım hakkına tabidir. Velayetin ana babadan alınması yalnızca yasal nedenlerle olabilir. Kısıtlı ergin çocuklar için hakim tarafından vasi ataması yapılmadığı sürece velayet hakkı ana babada olur. Velayet davası Aile Mahkemesi’ne açılan bir dava türü olurken bu davayı çocuğun velayeti kendisinde olmayan eş diğer eşe karşı açar.
Evlilik birliği sürdüğü müddetçe velayet ana baba tarafından ortak kullanılır. Evlilik birliği sonlandığında ise hakim velayet hakkını ana ve babadan birine verir. Ana ve babadan biri öldüğünde velayet hakkı sağ kalana ait olur. Boşanma davası ile ayrılık söz konusu ise bu durumda velayet hakkını mahkeme belirler. Mahkeme çocuğu hangi tarafa bırakmış ise velayet hakkı onda olur.
Boşanmada Velayet Yaşı
Boşanmada velayet yaşı çocuk 18 yaşını doldurasıya kadar geçerli olan bir kavramdır. 18 yaşını dolduran çocuk reşit sayıldığı için herhangi bir sorunu olmadığı takdirde hakkında velayet hükmü verilemez. 8 yaşından büyük çocukların mahkemede dinlenmesi, velayetin hangi tarafa verileceği hususunda etkili bir faktördür. 8 yaşından küçük çocuklarında velayeti ile ilgili bir kararsızlık söz konusu ise, çocuk pedagog eşliğinde dinlenir.
Aldatmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
Boşanmada çocuğun velayeti, hâkime geniş bir takdir yetkisi verilerek belirlenir. Bu kararın temel önceliği, çocuğun en iyi şekilde yetişebilmesi ve üstün yararının gözetilmesidir. Dolayısıyla aldatmada çocuğun velayeti kime verilir sorusuyla karşılaşıldığında, sadece boşanmanın nedenini dikkate almak yeterli bir yaklaşım değildir. Bu noktada, bir Yargıtay kararında annenin zina etmiş olmasına rağmen, babanın ve çocukların durumları göz önünde bulundurularak velayetin anneye verildiği örnek olarak verilebilir.
Hâkim, çocuğun velayetine karar verirken yalnızca çocuğun üstün yararını ön planda tutar. Bu kapsamda, anne ve baba arasında yapacakları bir anlaşmalı boşanma protokolü de hâkim nezdinde yeterli bir öneme sahip değildir. Bununla birlikte, hâkim, çocuğun üstün yararıyla uyumlu olduğuna kanaat getirirse, anlaşmayı kararında göz önünde bulundurabilir. Önemli olan, çocuğun iyi halini sağlamak ve en sağlıklı ortamda yetişmesini temin etmektir.
Ana veya Babanın Ölmesi
Velâyete sahip olan tarafın ölümü halinde, velâyete sahip olmayan ana veya baba velâyet hakkını kendiliğinden kazanmaz. Velâyetin, sağ kalan eşe verilmesi hâkimin vereceği karar ile mümkün olur. Velâyet hakkı taraflardan birine verilirken gözetilen husus, çocuğun üstün yararıdır. Hâkim, takdir hakkını kullanarak çocuk için en iyisine karar kıldıktan sonra velâyet hakkı sahibinin ölümü ile velâyet hakkı sahibi olmaya aday diğer ebeveynin tekrar değerlendirilmesi gerekir. Ana veya babanın ölmesi ile ilgili Yargıtay kararı şu şekildedir :
“Velâyet ve vesayet işlerine ilişkin uyuşmazlıklar kamu düzeniyle ilgilidir. Her yönünün hakim tarafından kendiliğinden dikkate alınması gerekmektedir. Velâyet hakkının kendisinde bulunan annenin ölümüyle velâyet kendiliğinden babaya geçmese de asıl olan küçüğün velâyet altında olmasıdır. Yasal engeller bulunmadıkça velâyet babadan alınamaz. (TMK.335/1) Ancak velâyet altına alınamayan küçük kısıtlanarak kendisine vasi atanabilir…”
Boşanma Davasında Çocukların Uzman Pedagog Tarafından Dilenmesi
Boşanma davalarında mahkeme çocukların uzman pedagoglarca dinlenmesini ve bu dinleme işleminden sonra rapor halinde kendilerine sunulmasını istiyor. Bilimse anlamda çocukların içinde bulundukları olumsuz durumların boyutunun tespit edilmesi için pedagog raporları oldukça büyük önem arz ediyor. Mahkeme genellikle çocukların velayetleri konusunda anne ya da babaya verme konusunda kararsızlık durumu söz konusu ise başka bir değişle anne ve babanın durumları mahkeme heyeti gözünde eşit konumda ise pedagog raporlarının mahkemenin karar vermesinde belirleyici rolü olduğu biliniyor.
Sık Sorulan Sorular
Kaç yaşındaki çocuğun velayeti anneye verilir?
Hangi durumlarda velayet anneye verilmez?
Çocuk isterse velayet değişir mi?
Bir çocuğun velayeti nasıl alınır?
Baba çocuğunun velayetini nasıl alır?
Çocukların velayeti hangi şartlarda babaya verilir?
