Ters İbraz (Chargeback) Nedir?
Bu yazımızda tüketicilerin sıklıkla mağdur olduğu, satın alınmış olan ürünlerin teslim edilmemesi veya dolandırıcılığa maruz kalınması durumlarında mağduriyetlerin giderilmesi için, kart hamilleri tarafından çok da bilinmeyen bir yöntem olan “ters ibraz” yani “chargeback” kurallarından bahsedeceğiz.
İngilizce adı “chargeback” olan ters ibraz; Visa ve Mastercard gibi uluslararası ödeme yöntemlerinin şartları arasında yer alan ve kart kullanıcısını korumayı amaçlayan kuraldır.
Ters ibraz ile kart kullanıcısı, kartından yapılan ödemeyi, bankası aracılığıyla geri almayı amaçlar. Basit anlatımla işleyiş şu şekildedir:
Kart sahibi, bankasına başvurur,
Kart sahibinin bankası, ödeme çeken kişinin bankasına başvurur,
Ödeme çekenin bankası, ödeme çekenden satışla ilgili bilgi ve belgeleri ister,
Bilgi ve belgelerin, satışı ispatlamaya yeterli olmaması halinde ödeme çekenin bankası ödemeyi, kart sahibinin bankasına iade eder,
Kart sahibinin bankası, ödeme meblağını kart sahibinin hesabına aktarır.
Ters İbrazın Şartları
Ters ibraz itirazında bulunmanın şartları farklı kaynaklarda farklı şekillerde açıklansa da genel hatlarıyla bu kurumun itiraz sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
Kart sahibinin işlemi hatırlamaması
Provizyon hatası
Dolandırıcılık
Süreç hatası
Mükerrer işlem
Tutarın farklı bir yolla ödenmesi
İşlemin geç ibraz edilmesi
Kart numarasının yanlış yazılması
İşlem tutarında farklılık
İptal/iade işlem itirazları
Ürün/hizmet temini itirazları
Ters ibraz itirazının yapılması için kredi kartının kötüye kullanımının söz konusu olması gerektiği açıktır. Fakat, uygulamada ters ibraz itirazına sebep olarak faturadaki işlemin hatırlanmamasının sebep gösterildiği hallerde bankaların çoğunlukla bu talepleri kabul etmediği farklı kaynaklarda belirtilmektedir.
Chargeback Prosedürü’nde İtiraz Süresi
Chargeback itirazının süresi, itirazın konusuna göre farklılık göstermektedir. Ancak hiçbir nedende işlemin karta yansıdığı tarihten itibaren 540 günü geçmeme koşulu vardır.
Aşağıda belirtilen başlangıç tarihlerinden itibaren ise en fazla 120 günlük chargeback itiraz süresi mevcuttur.
Ürünün ya da hizmetin temini ile ilgili itirazlarda, beklenen teslim tarihinden itibaren.
İade belgesi olduğunda, iade belge tarihinden itibaren.
Diğer itiraz türlerinde ise işlemin karta yansıma tarihinden itibaren.
Ayrıca konaklama işlemlerinde konaklanılan yerden ayrılma tarihinden, araç kiralama işlemlerinde aracın iade edildiği günden, seyahat işlemlerinde yolculuğun bittiği gün işlem tarihi olarak belirtilmektedir.
Sonuç olarak, chargeback riskini sıfırlamak mümkün olmamakla birlikte asgari seviyelere düşürmek için bazı önlemler alınabilmektedir. Ayrıca chargeback prosedürü işlemlerinin de daha sonrasında daha büyük mağduriyetler yaşamamak adına uzman bir avukat aracılığıyla yürütülmesi en doğru seçimdir.
Ters İbraz Süreci ile İlgili Kanun Hükümleri
Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu
m.11/1
“Kart çıkaran kuruluşlar, kart ve ek kart hamillerinin kart kullanımıyla ilgili olarak yapacakları şikâyet ve itiraz başvurularını, başvuru tarihinden itibaren yirmi gün içinde hamilin başvuru yöntemi kullanılarak ve gerekçeli bir şekilde cevaplandırmak zorundadır. Kuruluşlar, kart ve ek kart hamillerinin şikâyet ve itirazlarının ilgili birimlerine kolaylıkla ulaşmasını sağlayacak tedbirleri almakla yükümlüdür.”
m.8/4
“Kart çıkaran kuruluşlar, kartın verilmesi anında kart hamilini yeteri derecede bilgilendirmek ve talep edilmesi halinde, gerçekleştirilmiş işlemlere ait kayıtları otuz günü geçmemek üzere işlemin mahiyetine uygun bir süre zarfında sağlamakla yükümlüdür. Yurt dışı işlemlerinde bu süre altmış gün olarak uygulanır.”
Sık Sorulan Sorular
Ters ibraz chargeback nedir?
Ters ibraz kaç gün sürer?
Ters ibraz nasıl iptal edilir?
Amazon ters ibraz ne demek?
Ters ibraz nasıl iptal edilir?
Ters ibraz basvurusu nasil yapilir?
Ters Ibrazdan doğan borç ne demek?
Ters ibraz nedir Riot?
