Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Velayeti
Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti TMK m.337’de şu şekilde düzenlenmiştir: “Ana ve baba evli değilse velâyet anaya aittir. Ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velâyet kendisinden alınmışsa hâkim, çocuğun menfaatine göre, vasi atar veya velâyeti babaya verir. Yürürlükte bulunan Türk Medeni Kanununu 321. maddesine göre çocuk, anne ve baba evli ise ailenin, evli değilse annesinin (doğuran kadının) soyadını alır. Çocuk ile anne arasında soybağı doğumla kurulur. Evlilik dışı doğan çocuk annenin başvurusu ile annenin kütüğüne kaydedilir ve çocuk annenin soyadını alır. Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti anneye ait olur. Anne, velayeti altında bulunan çocukların soyadının değiştirilmesi için dava açamaz. Ancak çocuk, reşit olduktan sonra babasına karşı kendisi dava açabilir. Taraflardan velayetin değiştirilmesi davası açmak isteyen Aile Mahkemesi’ne başvurmalıdır. Velayet davaları bakımından kesin bir yetki kuralı olmadığından yetkili mahkeme, çocuğun ikametgâhının bulunduğu yer Aile Mahkemesi veya davalının yerleşim yeri Aile Mahkemesi olabilmektedir.
Evlilik dışı çocuğun nüfusa kaydı yapılabilmesi için annenin nüfus cüzdanı, hastane doğum belgesi veya noterden alınmış bir tanıma senedi varsa bu senedin aslı ile beraber annenin yerleşim yerindeki nüfus müdürlüğüne başvurulur. Fakat nüfus müdürlüğüne gidilmeden önce internet üzerinden online randevu alınması gerekir. Evlilik birliği dışında doğan çocukların nüfusa kaydı annesinin bekarlık hanesine, annesinin bekarlık soyadı ve bildirilen baba adıyla; tanınan veya babalık davasıyla babalığına hükmedilen çocuklar baba hanesi baba soyadı ile tescil edilmek suretiyle olur. Evlilik dışı doğan çocuk ile baba arasında soy bağı babanın anne ile evlenmesi, babanın çocuğu tanıması veya babalık davası ile kurulur. Türk Medeni Kanunu’nun 321. maddesine göre çocuk, anne ve baba evli ise ailenin evli değilse annesinin soyadını alır. Evlilik dışı doğmuş olan çocuk annenin başvurusu ile annenin soyadını alır. Evlilik dışı doğan çocuk babası tarafından tanındığında çocuk babasının soyadını alabilmektedir. Evlilik dışı doğan çocuk noterde düzenlenecek tanıma senedi ile babası tarafından tanınabilmektedir. Tanıma işleminin yapılabilmesi için çocuğun daha önce başka bir erkek ile kurulmuş soybağı ilişkisinin bulunmaması gerekir. Bu işlem sonrası baba, alacağı tanıma senedi ile nüfusa giderek çocuğu kendi nüfus kütüğüne yazdırabilecek ve kendi soyadını verebilecektir. Meydana gelebilecek zorlukların aşılması adına TMK 27. maddesine dayanılarak haklı sebeplerin varlığı halinde soyadının değiştirilmesi talebinde bulunulabilir. Evlilik dışı doğan çocuk ve baba arasında soybağı baba ile annenin evlenmesi, babanın çocuğu tanıması veya babalık davası ile kurulur.
Çocuğun Velayeti Hangi Durumlarda Anneye Verilmez?
Çocuğun velayeti şu durumlarda anneye verilmez:
Annenin haysiyetsizce yaşam sürmesi,
Annenin psikolojik rahatsızlığı çocuğun bakımını olumsuz etkileyecekse,
Annenin uyuşturucu ve alkol bağımlılığı,
Annenin suçtan hüküm giymesi veya tutuklanması,
Annenin velayet hakkını kötüye kullanması,
Annenin sonradan yaptığı evlilik,
Annenin annenin sağlık durumunun elverişli olmaması,
Annenin fiil ehliyetinin bulunmaması veya akıl sağlığının yerinde olmaması.
