Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçu Nedir?
Konut dokunulmazlığını ihlal suçu; bir kimsenin konutuna, işyerine veya bunların eklentilerine “rızaya aykırı olarak girme” veya “rıza ile girilen yerden çıkmama” fiilleriyle işlenen kişi hürriyetine karşı bir suçtur.
Konut dokunulmazlığının ihlali suçu TCK md.116’da “Hürriyete Karşı Suçlar” arasında düzenlenmiş olup; bu suçla kişilerin konutlarında veya işyerlerinde güvenlik duygusunun, sükun ve huzurları ile çalışma özgürlüğünün korunması hedeflenmiştir.
Konut dokunulmazlığının ihlali suçu ve cezası, 5237 sayılı TCK’nın 116. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:
TCK m.116
(1) Bir kimsenin konutuna, konutunun eklentilerine rızasına aykırı olarak giren veya rıza ile girdikten sonra buradan çıkmayan kişi, mağdurun şikayeti üzerine, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Birinci fıkra kapsamına giren fiillerin, açık bir rızaya gerek duyulmaksızın girilmesi mutat olan yerler dışında kalan işyerleri ve eklentileri hakkında işlenmesi hâlinde, mağdurun şikâyeti üzerine altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
(3) Evlilik birliğinde aile bireylerinden ya da konutun veya işyerinin birden fazla kişi tarafından ortak kullanılması durumunda, bu kişilerden birinin rızası varsa, yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanmaz. Ancak bunun için rıza açıklamasının meşru bir amaca yönelik olması gerekir.
(4) Fiilin, cebir veya tehdit kullanılmak suretiyle ya da gece vakti işlenmesi halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçunun Nitelikli Halleri
Bu suçun:
a) Silahla,
b) Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mektupla veya özel işaretlerle,
c) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
d) Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
e) Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
İşlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır. Suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
Suçun Cebir veya Tehdit Kullanmak Suretiyle İşlenmesi
Konut dokunulmazlığının ihlali suçunun, kişilere karşı fiziki güç kullanılarak ya da tehditte bulunmak suretiyle işlenmesi halinde, fail 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Yargıtay bir kararında, sanığın, mağdurun evine girebilmek için kolunu sıkması ve böylece mağdurun iradesini kırarak evine girmesi eyleminin, cebir kullanmak suretiyle konut dokunulmazlığının ihlali suçunu oluşturduğunu belirtmiştir. (Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2015/27568 E. ,2016/6460 K.)Yargıtay başka bir kararında, sanığın, mağduru ‘’seni öldürürüm, seni keserim, kapıyı aç’’ şeklinde tehdit ettiği ve mağdurun da korkarak kapıyı açmak zorunda kaldığı olayda tehdit kullanmak suretiyle konut dokunulmazlığının ihlali suçunun oluştuğunu ifade etmiştir. (Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2015/29470 E., 2016/17847 K.)
Konut Dokunulmazlığı İhlali Cezası
Konut dokunulmazlığının ihlali suçu temel şekli ile ve nitelikli halleri bakımından cezalandırılır. Bu suçta temel hali ile verilen cezalar nitelikli hallere göre daha az olurken suçun nitelikli hale gelmesi ceza artışına yol açan bir sebeptir.
Temel hali ile işlenen konut dokunulmazlığının ihlali suçu için fail, açık bir rızayla girilmesi alışkanlık haline gelmiş olan yerler dışındaki işyeri ve eklentilerine girdiğinde mağdurun şikayeti söz konusu olursa 6 ay-1 yıl aralığında hapis cezası ve adli para cezası verilir.
Fail, bir kimsenin konutuna rızaya aykırı olarak gire ve buradan çıkmazsa mağdurun şikayeti üzerine 6 ay- 2 yıl aralığında hapis cezası verilir. Fail suçu nitelikli olarak işlerse ve gece vakti ya da cebir ve tehdit kullanarak konut dokunulmazlığını ihlal ettiğinde 1-3 yıl aralığında hapis cezası verilir.
Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçunda Şikayet Süreci
Suç, ister T.C.K M.116/1, ister 116/2 söz konusu olsun basit halde şikayet üzerine, nitelikli hallerin bulunması halinde (T.C.K M.116/4, 119/1) re’sen kovuşturulur.
Şikayet hakkı, yalnızca rıza beyan etmeye yetkili kişiye değil, aynı zamanda konuta girildiği sırada konutta kalan herhangi bir kişiye aittir. Yargıtay da bir çatı altında barınan kişilerden her birinin şikayet hakkı bulunduğu sonucuna varmıştır. Fakat, evde kalan misafirin veya evde çalışan hizmetlinin şikayet hakkı yoktur.
T.C.K. M. 116/2 bakımından, rıza açıklama yetkisinin yalnızca işyeri sahibinde olmayıp, işyerinde çalışan her bir kişiye ait olduğunu belirtmiştik. Buna paralel olarak, bu kişilerden her birinin şikayet hakkı olduğu söylenebilir.
Nihayet, hırsızlık amacıyla konut dokunulmazlığını ihlal suçu işlendiğinde, takibi şikayete bağlı olmaktan çıkan hırsızlık suçu bakımından uzlaşma hükümleri uygulanmasa da; Yargıtay’a göre, konut dokunulmazlığını ihlal bakımından uzlaşma hükümleri hala uygulanabilir.
Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçunda Süreler ve Zamanaşımı
Konut dokunulmazlığının ihlali suçunun TCK 116’ya göre takibi şikâyete bağlıdır. Mağdurun suçun işlendiğini ve failin kim olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikâyette bulunması gerekir. Şikâyet hakkının kullanılmaması halinde suç soruşturulamaz.
Suçun dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Hapis cezası ile cezalandırılması durumunda ise ceza zamanaşımı süresi 10 yıldır. Bu süreler, suçun işlendiği tarihten itibaren başlar ve belirtilen sürelerin dolmasıyla birlikte suçla ilgili dava açılamaz hale gelir.
Konut Dokunulmazlığı İhlalinde Ceza Ertelenir ya da Para Cezasına Çevrilir Mi?
Konut dokunulmazlığı suçunun tüm halleri için cezanın ertelenmesi ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir. Adli para cezası verilmesi kanunda işyeri dokunulmazlığının ihlalinde seçimlik olarak sunulmuştur. Hakim doğrudan adli para cezasına hükmedebilir. Diğer hallerde ise koşullar sağlanıyorsa hakim hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesine hükmedebilir.
Sık Sorulan Sorular
Haneye teşebbüs para cezası ne kadar?
TCK 116 4 maddesi nedir?
Konut dokunulmazlığını ihlal yüz kızartıcı suç mudur?
Konut dokunulmazlığı hakkı hangi haklar arasında yer alır?
konut dokunulmazlığının ihlali (tck madde 116)
Konut dokunulmazlığı ile ilgili örnekler
Nitelikli hırsızlık ve konut DOKUNULMAZLIĞINI ihlal
Hırsızlık ve konut dokunulmazlığını ihlal
Gece ev basmanın cezası
Konut DOKUNULMAZLIĞINI ihlal şikayet süresi
İş yeri dokunulmazlığını ihlal suç
TCK işyeri dokunulmazlığını ihlal
Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçu Nedir?