Güveni Kötüye Kullanma Nedir?
Güveni kötüye kullanma, muhafazası veya belirli bir şekilde kullanılması için kendisine zilyetliği devredilen malı devralan şahsın, zilyetliğin devri amacı dışında kendisinin veya başkasının yararına olarak malı kullanması veya zilyetliğin devri olgusunu inkar etmesidir. Hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma, zilyetliği devreden ile devralan arasında mevcut olan hizmet ilişkisinin kötüye kullanılması suretiyle güveni kötüye kullanma suçu işlenmesi halinde meydana gelir. Güveni kötüye kullanma suçu, emniyeti suistimal suçu olarak da adlandırılmaktadır.
Güveni kötüye kullanma suçu (emniyeti suistimal suçu) beş farklı şekilde meydana gelebilir:
Zilyetliğin devir amacı dışında kullanılması şeklindeki basit güveni kötüye kullanma suçu (TCK md. 155/1),
Hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma (TCK md. 155/2),
Meslek veya sanat nedeniyle emniyeti suistimal (TCK md. 155/2),
Ticaret sebebiyle güveni kötüye kullanma (TCK md. 155/2),
Başkasının mallarını yönetmek yetkisi çerçevesinde tevdi ve teslim edilen mallar ile ilgili emniyeti suistimal (TCK md. 155/2).
Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Şartları
İlgili suçun işlenmesi durumunda, suçun hangi şekillerde işlendiğinin belirlenmesi, kanuni bir gerekliliktir. Çünkü bu gerekliliklere göre cezai düzenlemeler yapılacak ve uygulanacaktır. Bu nedenle görevi kötüye kullanma suçunun şartları aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır:
Suçu işleyen kişinin kamu görevlisi olması gerekir.
Kamu görevlisi dışındaki bir kişi bu suçu işlemişse, bu durumda suç görevi kötüye kullanma suçu kapsamında değerlendirilmez. Farklı bir suç kapsamına dahil olacaktır.
Suç kasten işlenen bir suç olup, taksirle işlenmesi mümkün değildir.
Suçun ortaya çıkabilmesi için, kamu görevlisinin görevini kötüye kullanması ve bunun sonucunda bir zararın ortaya çıkması gerekir.
Görevi kötüye kullanma suçu aynı zamanda mağduriyete sebep olarak da işlenebilen bir suçtur.
Kişinin haksız bir rekabet elde etmesi halinde suç yine görevi kötüye kullanma kapsamında yer alacaktır.
Yukarıdaki şartlar çerçevesinde düzenlenen görevi kötüye kullanma suçu, içerisinde pek çok fiili barındırmakta ve ona göre cezai uygulamalar gerçekleştirilmektedir.
Güveni Kötüye Kullanma Suçunda Korunan Hukuki Değer
Güveni kötüye kullanma suçu ile korunan hukuki yarar öncelikle kişilerin malvarlığı baldandır. Buna göre burada malın sahibi ya da zilyedi tarafından karşılıklı güvene dayanarak başka bir kişiye teslim edilmesi ve bu kişinin malın sahibi ya da önceki zilyedinin iradesi dışında bir tasarrufta bulunması söz konusudur.
Dolayısıyla bu suçla hem mülkiyet hakkı, hem zilyetlik hem de kişilerin sözleşmeleri nedeniyle birbirlerine karşı duydukları güven ilişkisi korunmaktadır.
Suçun Faili
Kanunda da açıkça görüldüğü üzere görevi kötüye kullanma suçunun faili kamu görevlisidir. Herkesin bu suçun faili olabilmesi mümkün değildir. Bu kapsamda görevi kötüye kullanma suçu özgü suç niteliğine sahiptir. Failin kamu görevlisi olması yanında aynı zamanda kamu görevinden kaynaklanan yetkilerini kötüye kullanması da gerekir. Örnek; bir devlet memurunun dışarıda ve görevi dışında evinin yan komşusu ile tartışması ve komşusuna hakaret etmesi, görevi kötüye kullanma suçunu oluşturmaz. Çünkü fail, bu örnekte kamu görevinden kaynaklanan yetkiyi kötüye kullanmamıştır. Kamu görevlisinin tanımı TCK Madde 6/1-c’ de yapılmış olup; bu kapsamda kamu görevlisi, kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişidir.
Görevi kötüye kullanma suçunun cezası nedir?
Görevi Kötüye Kullanma Suçu ve Cezası
1. Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Cezası: Görevi kötüye kullanma suçunun temel cezası TCK 257/1 maddesi gereği 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.
Görevi kötüye kullanma suçu paraya çevrilir mi?
Verilecek olan cezanın adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Suçun dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır. Görevi kötüye kullanma suçu nedeniyle yapılan yargılamanın sonunda sanık hakkında şartları oluşmuşsa hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve erteleme kararlarının verilebilmesi de mümkündür.
Güveni Kötüye Kullanma Suçu kaç yıl?
Suçun yukarıda anlattığımız temel şeklinde, yani basit güveni kötüye kullanma suçu cezası, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezasıdır. Kanun, suçun cezası olarak hem hapis cezasına hem de adli para cezasına birlikte hükmedilmesi gerektiğini ifade etmiştir.
Görevi kötüye kullanma suçu uzlaşmaya tabi mi?
CMK md.253’e göre, soruşturması ve kovuşturması şikâyete bağlı olan suçlar uzlaşmaya tabidir. Görevi kötüye kullanma suçu şikâyete tabi bir suç olmadığı gibi şikâyete tabi olmadığı için ve CMK m. 253’te sayılan suçlardan olmadığı için uzlaştırmaya tabi değildir.
Görevi kötüye kullanma suçu yüz kızartıcı suç mudur?
Rüşvet alma, hırsızlık, ihtilas, zimmete para ya da mal geçirme, sahtecilik yapma, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi suçlar bu kanun maddesinde yüz kızartıcı suçlar kapsamında ifade edilmiştir.
Görevi kötüye kullanma suçu ihraç edilir mi?
Görevi kötüye kullanma suçu sonucunda verilen ceza bir yıl veya üstü olursa bu takdirde memuriyetten ihraç söz konusu olur. Eğer verilmiş olan 1 yıllık hapis hükmü para cezasına çevrilirse bu durumda memuriyete bir engel doğmaz.