Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Çevrilmesi
Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Çevrilmesi, Elbirliği mülkiyetinde, mülkiyete konu olan mal üzerinde hak sahiplerinin payları belli olmayıp her malik taşınmazın tamamında hak sahibidir. Bu sebeple taşınmaz üzerinde tasarrufta bulunulması için tüm maliklerin onayı gerekmektedir. Paylı mülkiyette ise her paydaşın payı belli olup kendi payı üzerinde tasarrufta (örneğin satmak) bulunma yetkisine sahiptir.
Elbirliği mülkiyetin paylı mülkiyete çevrilebilmesi için, tüm ortakların tapuda rızası gereklidir. Ortaklardan birinin rıza vermemesi ya da ulaşılamaması halinde mirasçılardan biri, Sulh hukuk hakiminden talepte bulunabilir. Sulh hukuk hakimi, diğer mirasçılara çağrıda bulunur, belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet eder. Elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediği veya mirasçılardan biri belirlenen süre içinde paylaşma davası (ortaklığın giderilmesi izale-i şüyu ) açmadığı takdirde, istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verilir.
Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi davaları, elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır.
Mirasçının elbirliği mülkiyetini paylı mülkiyete çevirme istemi de sadece uyuşmazlık yokluğu kriterine göre çekişmesiz yargı işi olduğu için diğer mirasçıların itirazı söz konusu ise çekişmeli yargı işi haline getirilebilir. Ancak ilgililer tarafından yapılan her itiraz çekişmesiz yargı işini çekişmeli hale getirmez ve dolayısıyla diğer mirasçıların yapacakları her itiraz da söz konusu işi her halükarda çekişmeli hale getirmeyecektir. Bir çekişmesiz yargı işinin çekişmeli hale gelmesi için ilgililer tarafından yapılacak itirazın çekişme yaratacak tarzda olması gerekir. Zaten Türk Medeni Kanunu ‟elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediğiˮ ifadesine yer vererek her itirazın dikkate alınmayacağını işaret etmiştir.
Paylı Mülkiyet ve Elbirliği ile Mülkiyet Farkı
4721 sayılı Medeni Kanun uyarınca birden fazla kimse birlikte mülkiyet hakkına sahip olacağı zaman paylı mülkiyet ya da elbirliği ile mülkiyet şeklinde düzenleme yapılması gerekir.
İştirak halinde mülkiyet olarak da adlandırılan elbirliği ile mülkiyette mallara birlikte malik olunmaktadır.
Elbirliği ile mülkiyette ortakların belirlenmiş payları yoktur.
Elbirliği ile mülkiyet tesis edilmiş ise ortaklığa giren malların tamamına yayılan haklar söz konusudur.
Elbirliği ile mülkiyette ortaklık mülkiyetten önce kurulabileceği gibi kanunda ön görülmüş bir sözleşme ile de kurulabilir.
Paylı mülkiyette mülkiyet hakkı kazanıldığında ortaklık kurulmuş olur.
Paylı mülkiyette ortakların her biri kendi payı üzerinde tasarruf edebilme hakkına sahiptir.
Elbirliği ile mülkiyette ortaklar kendilerine ait bir paya sahip olmadığından üzerinde tasarruf edebilecekleri bir paydan söz edilemez.
Paydaşlıktan Çıkarma Davasında Görevli Mahkeme
Birbirine benzerlik bulunan bu davalardan ortaklığın giderilmesi davalarında görevli mahkemeyi belirleyen kanun koyucu, paydaşlıktan çıkarma davalarında görev konusunda bir düzenleme getirmemiştir. Ancak, uyuşmazlığın çözümü için izlenecek yol ve yapılacak araştırma, hakkın ve taşınmazın paylaştırılması ve satış aşamaları açısından benzerlikler taşımakta olduğuna göre daha kapsamlı olan ortaklığın giderilmesi davalarında görevli olan sulh hukuk mahkemesinin, daha dar kapsamlı olan paydaşın ortaklıktan çıkarılması davasında da görevli olması gereklidir (HGK-K.2016/797).
Detaylı hukuki bilgi edinmek için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyiniz.
