Denetimli Serbestlik Şartları, Bir ceza hukuku kurumu olan denetimli serbestlik ceza alan kişinin cezasını yasa çerçevesinde sosyal hayatın içinde çekmesine olanak tanır. Hükümlü işlediği suça istinaden cezasının infazı için cezaevine alındıktan sonra denetimli serbestlik yolu ile tahliye edilir. Hükümlü cezaevine alındıktan sonra belirli bir sürenin ardından tahliye olur ve denetimli serbestlik uygulamasına bağlı olarak gözlemlenir. Denetimli serbestlik yasası aracılığı ile kişinin ailesi ile olan bağlarını sürdürebilmesi amaçlanır. Bunun yanı sıra hükümlünün dış dünya ile uyumlu olması gayesi de güdülür.
Uygulama sırasında hükümlü öncelikle cezaevine alınmaktadır. Daha sonra ise koşullu salıverilmesine belirli bir süre kaldığında tahliye edilir. Sosyal yaşamın içinde denetim altında tutulan hükümlü bu sürede gözlemlenir. Hükümlü denetimli serbestlik kapsamında birtakım yükümlülükleri de yerine getirmek zorunda olur.
Denetimli serbestlik yasası, cezaevinde bulunan her hükümlünün doğrudan yararlanabileceği bir yasa değildir. Denetimli serbestlik uygulama koşulları suçun niteliğine (açık cezaevine geçiş açısından), cezanın miktarına ve hükümlünün kişiliğine göre farklılık gösterir. Hükümlünün mahkum olduğu ceza kararı sayısının birden fazla olması nedeniyle karmaşık bir infaz uygulaması meydana gelebilir. Bu durumda, hükümlünün hukuki statüsünün mutlaka bir ceza avukatı ile mütalaa edilmesi gerekir.
Denetimli Serbestlik Şartları
Cezaevinde bulunan her hükümlü denetimli serbestlik yasasından faydalanamamakta olup, mahkumun denetimli serbestlikten yararlanabilmesi için bazı şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Bu şartlar;
Hükümlünün denetimli serbestlikten yararlanmak istediğini belirtir talep dilekçesi vermesi gerekir.
Hükümlünün iyi halli olması gerekir.
Hükümlünün kendisi için belirlenecek olan tedbirlere uyması gerekir.
Uygulamada denetimli serbestlik tedbirine başvurulan diğer haller şunlardır:
Adli kontrol tedbiri (CMK m.109/3 – ÇKK m.20),
Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar (TCK m.50/1-c, d, e, f)
Hapis cezasının ertelenmesi halinde verilen yükümlülükler (TCK m.51/4-a, b, c ve m.51/5)
Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma (TCK m.53/5 ve m.6),
Tedavi ve/veya denetimli serbestlik (TCK m.191/3),
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (CMK m.231/5),
Koşullu salıverilme sonrası denetimli serbestlik (CGTİK m.107/7, 8, 9),
Etkin pişmanlık (TCK m.221/5), Hapis cezasının konutta infazı (CGTİK m.110/2),
Mükerrirlere ve bazı suç faillerine özgü infaz rejimi ve denetimli serbestlik (CGTİHK m.108/4, 6, 9),
Adli para cezasına karşılık kamuya yararlı bir işte çalıştırılma (CGTİHK m.106/3),
Çocuğun denetim altına alınması (ÇKK m.5, m.36)
Aşağıdaki suç tipleri kapsam dışıdır;
* 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun kasten öldürme suçları (madde 81, 82 ve 83),
* Üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçları, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (madde 87, fıkra iki, bent d),
* İşkence suçu (madde 94 ve 95),
* Eziyet suçu (madde 96),
* Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104 ve 105),
* Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138),
* Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu (madde 188),
* 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar hariç olmak üzere,
5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un Geçici 6. Maddesinin 3. fıkrasına göre, bu hükümler iyi halli olmak koşuluyla kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler hakkında da uygulanır.
Denetimli serbestlik kapsamında teslim alınan ehliyet ve ruhsat belgeleri ne zaman iade edilir?
Türk Ceza Kanununun 50’nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ve Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 105’inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince; mahkemece hakkında hapis cezası verilen kişinin cezasını, Kanunda sayılan durumlarda, ceza infaz kurumunda çekmesi yerine toplum içinde kamuya faydalı işlerde (örneğin belediyenin bahçe işleri, okulun temizlik ve badana boya işleri, çevre düzenleme vb.) ücretsiz çalışarak infaz etmesidir.
Koşullu Salıverilme ve Denetimli Serbestlik Farkı
Koşullu salıverilme veya şartlı tahliye, denetimli serbestlik birbiri ile karıştırılsa da farklı hükümlere tabidir. Denetimli serbestlik, mahkemece verilen ceza süresi önem taşımaksızın, kişi cezaevine girer ve iyi halli olup olmadığı değerlendirilir. Eğer iyi halli ve cezanın denetimli serbestlik ile infazı sonucu kişinin topluma kazandırılacağı yönünde kanaat oluşur ise koşullu salıverilmesine 1 yıl kalan kişiler için denetimli serbestlik hükümleri uygulanır.
Detaylı hukuki bilgi edinmek için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyiniz.
